معرفی تخت سلیمان
در این مطلب از مجله گردشگری بلیط اینجا قصد داریم با معرفی تخت سلیمان شما را با یکی از رمز آلودترین جاذبه‌های گردشگری کشورمان آشنا کنیم . جایی که در آن در مرز بین واقعیت و افسانه قرار خواهید گرفت . تخت سلیمان مجموعه‌ای تاریخی از آثار باستانی است که در واقع روزگاری پایگاه دین زرتشت و بزرگترین مرکز آموزشی ،اجتماعی ،مذهبی و عبادتگاه ایرانیان باستان بوده است . این منطقه که بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد به عنوان پایتخت اشکانی نیز شناخته می‌شده است .
همانطور که گفتیم افسانه‌های بسیاری در مورد تخت سلیمان وجود دارد . برخی بر این باورند که آنجا محل زندگی سلیمان نبی بوده برخی دیگر نیز آن را محل تولد زرتشت می‌دانند . این داستان‌ها و افسانه‌ها در کنار واقعیت‌های ثابت شده بر اساس کاوش‌ها همگی سبب شده است این منطقه ی رمزآلود به یکی از دیدنی ترین جاذبه‌های تاریخی کشورمان تبدیل شود .
تخت سلیمان کجاست ؟
تخت سلیمان در ۴۵ کیلومتری شهر تکاب در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی واقع شده است . در گذشته یعنی ازحدود ۳۰۰۰ سال پیش اقوام مختلفی از جمله مانایی ها، سکایی‌ها ؛مادها؛ پارت‌ها و پارس‌ها این منطقه را به عنوان محل سکونت خود برگزیده بودند . در حال حاضر هم اقوامی از کرد و ترک در آن زندگی می‌کنند . تخت سلیمان تمدن‌های بشری و سلسله‌های مختلفی از جمله هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان ،سلجوقیان، ایلخانان و … را به چشم دیده است.
تاریخچه تخت سلیمان
در معرفی تخت سلیمان با آگاهی مختصری از تاریخچه این منطقه میتوانیم تصویری جامع‌تر از آن داشته باشیم .همانطور که گفتیم قدمت این مجموعه تاریخی به بیش از ۳۰۰۰ سال گذشته می‌رسد. این محدوده برای ایرانیان پیش از اسلام ،شهری باستانی و مقدس بوده و در دوره ساسانیان اوج قدرت خود را تجربه کرده است .نام‌های دیگری رانیز به این منطقه نسبت می‌دادند. مانند شیز که به گفته برخی محققان محل زندگی زرتشت است.
بعضی دیگر معتقدند که این مجموعه و آتشکده آن به دستور بهرام گور، پادشاه معروف ساسانی ساخته شده و به دست پادشاهان دیگر این سلسله توسعه پیدا کرده است . بر اساس این نظریه تخت سلیمان با حمله امپراتوری روم در سال ۶۲۴ به ایران ویران شد و دیگر رونق اولیه خود را به دست نیاورد . گویا بعد از ورود اسلام به ایران نیز موبد موبدان توانست در ازای پرداخت مالیات سردار فاتح را قانع کند که آتشکده را از بین نبرد. و آتشکده آذرگشنسب تا ۴۰۰ سال بعد مورد حفاظت بود. اما با حمله مغول به ایران پادشاهان ایلخانی آن را تبدیل به پایتختی برای ییلاقات خود کردند. گویا در این دوره آباقاخان مغول ، تخت سلیمان را بازسازی می‌کند و رونقی دوباره به آن می‌بخشد.
بخش های مختلف تخت سلیمان
مجموعه ی تاریخی تخت سلیمان از بخش‌های مختلف و بناها و سازه های باستانی متعددی تشکیل شده است. که عبارتند از: دریاچه تخته سلیمان، آتشکده آذرگشنسب، ایوان خسرو ،معبد آناهیتا، کوه زندان سلیمان و … که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
دریاچه تخت سلیمان
مهمترین جاذبه‌ای که در معرفی تخت سلیمان به آن خواهیم پرداخت؛ دریاچه ای زیبا و دیدنی در این منطقه است که به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان به وجود آمده است . در مورد نحوه ایجاد این دریاچه افسانه‌ها و داستان‌های مختلفی وجود دارد . بر اساس همین افسانه‌ها برخی بر این باورند گنجی پنهان در اعماق آن وجود دارد . اما کاوشگران و محققان میگویند این دریاچه در ابتدا چشمه کوچکی بوده که در گذر زمان وسعت پیدا کرده و به شکل دریاچه‌ای کنونی درآمده . بر اساس همین تحقیقات چشمه‌ای در عمق ۱۲۰ متری زمین در این دریاچه می‌جوشد .
اما افسانه‌ها نظر دیگری در مورد ایجاد دریاچه تخت سلیمان دارند .بر طبق این داستان‌ها حضرت سلیمان نبی عصای خود را در این منطقه بر زمین کوبیده و آب این چشمه جاری شده است .برخی نیز بر این باورند که این آب این دریاچه از چاکراهای اصلی زمین می‌جوشد و با داشتن سطح بالایی از انرژی فواید زیادی برای جسم و روح انسان‌ها دارد . در واقع فرضیه‌ای به نام گایا این مسئله را مطرح می‌کند که ۱۶ حلقه انرژی در اطراف زمین وجود دارد که محل تقاطع آنها ۵۲ چاکرا یا حلقه را به وجود آورده. این ۵۲ چاکرا سه راس اصلی دارند که عبارتند از اهرام مصر، کعبه و تخته سلیمان .
جالب است بدانید که دریاچه تخت سلیمان به عنوان چهارمین اثر تاریخی ارزشمند ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است .
آتشکده آذر گشنسب
آتشکده آذر گشنسب یکی دیگر از جاهای دیدنی تخت سلیمان است که قدمت آن به دوره ساسانی برمی‌گردد . این سازه ی تاریخی در گذشته یکی از مهمترین آتشکده‌ها برای ایرانیان باستان بوده . در آن روزگاران در این آتشکده مراسم‌های مذهبی، جشن‌ها و همچنین تاجگذاری پادشاهان ساسانی انجام می‌شده است. گویا آتش آن حدود ۷ قرن روشن بوده. این آتش نمادی از اقتدار و عامل وحدت سیاسی و اجتماعی حکومت ساسانی بوده است. اگرچه آتشکده آذرگشنسب است امروزه ویران شده و متروکه نظر می‌رسد اما هنوز هم زرتشتیان بعد از ۲۰۰۰ سال مراسم نیاکان خود را در این محل برگزار می‌کنند.
در مورد این اثر باستانی هم مانند سایر آثار تخت جمشید افسانه‌هایی وجود دارد. بر اساس یکی از آنها کیخسرو تصمیم داشته بهمن دژ را در نصف روز فتح کند. اما دیوها تیرگی پدید می‌آورند . همزمان آتشی به یال اسب او می‌افتد و از شعله آن جهان پر نور می‌شود . کیخسرو با کمک این نور بهمن دژ را فتح می‌کند وبه یمن این پیروزی آتش فرود آمده را در همان محل می‌نشاند. به همین دلیل است که نام آن آذرگشنسب یعنی آتش اسب نر لقب گرفته . اهمیت این مکان تاریخی مقدس برای ایرانیان باستان به قدری بوده که هر یک از پادشاهان ساسانی بعد از اینکه به حکومت می‌رسیدند با پای پیاده به زیارت آن می‌رفته و سهمی از غنائم جنگی را به این آتشکده پیشکش می‌کرده اند .
ایوان خسرو
یکی دیگر از بناهای تاریخی مهمی که در معرفی تخت جمشید با آن آشنا خواهیم شد ایوان خسرو است که در کنار آتشکده آذرگشنسب بنا شده . ایوان خسرو به احتمال زیاد در زمان پادشاهی خسرو اول یا خسرو انوشیروان احداث شده است . این ایوان مهم متاسفانه با حمله رومیان ویران شده اما گویا نمونه کوچکی از ایوان مدائن در تیسفون بوده است . همچنین بعد از زلزله‌ای در ۸۰ سال پیش، بخش جنوبی ایوان و دنباله‌های آن نیز تخریب می‌شود و امروزه فقط یک تصویر از دو سوی ایوان باقی مانده . در روزگاران رونق تخت سلیمان ایوان خسرو بلندترین بنای این مجموعه بوده است . در دوره ایلخانی بخش هایی از این سازه بر روی بقایای معماری ساسانی بازسازی و مرمت شد . در این بازسازی و مرمت قسمت‌های فرو ریخته شده با تکه سنگ‌ها کامل و پر شده و برای تزیین آن نیز از کاشی کاری و گچبری استفاده شده است .
معبد آناهیتا
در شرق آتشکده آذرگشنسب حیاطی مربعی شکل با چهار ستون مستطیلی به چشم می‌خورد که به معبد آناهیتا معروف است . این معبد طاقی آجری با دو دهانه دارد که به سمت دالان‌های باریک هدایت می‌شود . دالان‌ها نز به اتاق‌هایی بلند و باریک می‌رسند . جنس دیوارها و ستون‌های این سازه از سنگ‌های تراشیده و قطور است و بر اساس سبک معماری ضربی شکل، شکل ستون‌ها و دیوارها احتمالا بنا در دوره ساسانی یا اوایل دوران اسلامی ساخته شده است . ایرانیان باستان در معبد آناهیتا به عنوان محلی مقدس به ستایش ایزد بانوی آب و آتش می‌پرداختند . در واقع آناهیتا برای مردم پیرو این آیین الهه‌ای مقدس و نماد باروری ،شفا ،خرد و برکت بوده است .
کوه زندان سلیمان
کوه زندان یکی دیگر از دیدنی‌های تخت سلیمان است که در۵ کیلومتری دریاچه قرار گرفته است .ارتفاع این کوه حدوداً ۱۰۷ متر است و رسوب‌های آن سالانه یک میلی متر به این ارتفاع می‌افزاید. شکل ظاهری کوه شبیه مخروطی توخالی است و قطر دهانه آن به ۶۵ متر می رسد که در طی دو میلیون سال به وجود آمده است . به کوه زندان سلیمان زندان دیو هم میگویند و در مورد آن نیز داستان‌ها و افسانه‌های عجیب و جذابی وجود دارد . بر اساس یکی از این داستان‌ها گفته می‌شود که حضرت سلیمان که قدرتی ماورایی داشته در آن روزگاران در این کوه دیوهای بدجنس را زندانی می‌کرده است . از دهانه ی کوه زندان سلیمان دودهایی بیرون می آید که بر اساس باور محلی‌ها این دودها نشان دهنده دیو عصبانی زندانی شده درون کوه است و اگر کسی وارد این کوه شود توسط آن دیو کشته خواهد شد .اما باورهای علمی می‌گوید کوه زندان سلیمان کوهی آتشفشانی است و دودهایی که از آن خارج می‌شود مهر تاییدی بر این نظریه است.
آثار باستانی دیگری نیز در منطقه تخت سلیمان وجود دارد. که عبارتند از :سنگ اژدها، بناهای هشت ضلعی، تالار شورا و ….
برای تهیه بلیط با بهترین شرایط برای سفر به شهرهای استان آذربایجان شرقی و بازدید از این مجموعه تاریخی و شگفت‌انگیز به سایت بلیط اینجا مراجعه کنید .