سلماس ، اولین شهر شطرنجی ایران
یکی از زیباترین شهرهای آذربایجان غربی که قدمتی چندین هزار ساله دارد سلماس می‌باشد . این شهر اهمیت زیادی در تحولات تاریخی و سیاسی ایران داشته که متاسفانه در پی یک زلزله شدید تخریب شد . سلماس ، اولین شهر شطرنجی ایران لقب دارد . چرا که بعد از آن زلزله با توجه به اصول شهرسازی مدرن و با طرح شطرنجی ساخته شد .
داشتن جاذبه‌های دیدنی و طبیعتی چشم نواز باعث شده این شهر یکی از پرگردشگردترین شهرهای آذربایجان به شمار رود . داشتن اصالت تاریخی سلماس به حدی است که با قدم زدن در گوشه و کنار آن نشانه‌هایی از تاریخ و تمدن کهن را به چشم می‌بینید . در ادامه با این مطلب از مجله گردشگری بلیط اینجا همراه باشید تا شما را با یکی دیگر از خطه‌های باصفا و دیدنی کشورمان بیشتر آشنا کنیم .
موقعیت جغرافیایی
سلماس ، اولین شهر شطرنجی ایران است که در استان آذربایجان غربی و در ۹۵ کیلومتری مرکز این استان یعنی ارومیه واقع شده . این شهر از شرق با تبریز از شمال با خوی و از جنوب با ارومیه مرز مشترک دارد . به علاوه اگر از سمت غرب سلماس خارج شوید به مرز کشور ترکیه خواهید رسید . همین موقعیت جغرافیایی باعث شده مسافران استانبول و سوریه امور گمرکی خود را در ایستگاه قره تپه سلماس انجام دهند .
تاریخچه سلماس
بر اساس کاوش‌های باستانی قدمت سکونت انسان در منطقه سلماس به بیش از ۱۲ هزار سال قبل می‌رسد . از جمله این نشانه‌ها می‌توان به نشانه‌هایی از سکونت انسان‌های غار نشین در اطراف روستای آجواج اشاره کرد . علاوه بر سکونت مردمان باستانی بومی به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که سلماس داشته همواره مکانی مطلوب برای مهاجرت سایر اقوام از نواحی شمالی کوه‌های اورال و آلتای بوده است . سومری‌ها از جمله کسانی بودند که ابتدا به این منطقه مهاجرت کرده و بعد از آن به سایر نقاط آذربایجان و سپس به بین‌النهرین رفتند .
جاذبه های گردشگری سلماس
شهر کوچک و باصفای سلماس به قدری جاذبه‌های دیدنی و گردشگری دارد که اگر اهل سفر و گشت و گذار در قسمت‌های مختلف ایران هستید لازم است حتماً سری هم به این شهر بزنید . در این بازدید می‌توانید علاوه بر رفتن به جاهای دیدنی تاریخی از آب و هوای پاکیزه و تمیز شهر لذت برده و تجربه‌ای به یاد ماندنی برای خود و خانواده‌تان در سفر به سلماس ، اولین شهر شطرنجی ایران ثبت کنید .
در ادامه تعدادی از جاذبه‌های گردشگری این منطقه را معرفی خواهیم کرد .
حمام شیخ
یکی از معروف‌ترین بناهای شهر سلماس حمام شیخ است که در زمان پهلوی اول و بر اساس معماری سنتی ایرانی ساخته شده . این حمام ۸۶۰ متر مربع مساحت دارد و مستطیل شکل است . فردی به نام محمد تسوجی پروسه ساخت این بنا را از سال ۱۳۰۹ آغاز و سه سال بعد به پایان رساند . در سال ۱۳۷۵ حمام شیخ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و سالانه گردشگران داخلی و توریست‌های خارجی بسیاری را برای بازدید به خود جذب می‌کند .
کتیبه خان تختی
کتیبه یا نقش برجسته خان تختی یکی از مهمترین آثار تاریخی سلماس است که در ۱۷ کیلومتری جاده سلماس به ارومیه واقع شده . این کتیبه شامل حجاری‌های شاپور اول دومین پادشاه ساسانی است که نشانی از پیروزی این پادشاه بر والریانوس امپراطور روم دارد . تصویر روی نقش برجسته به این گونه است که شاپور روی اسب نشسته و شاه رومی مقابلش زانو زده . کتیبه خان تختی در کوه معروف پیر چاووش و در روستا خان تختی قرار دارد .
کلیسای محلم
روستای ملحم میزبان کلیسایی است که قدمت آن به سال ۱۲۵۹ هجری شمسی برمی‌گردد . این کلیسا یک در ورودی و چند طاق نیمه فرو ریخته دارد که بخشی از بافت آن قدیمی و بخشی دیگر بعدها ساخته و به آن افزوده شده است .گفته شده بخش قدیمی کلیسا مربوط به سال ۱۸۸۰ می‌باشد .
کلیسای گئورگ مقدس یا هفتوان
یکی دیگر از کلیساهای معروف منطقه سلماس کلیسای هفتوان است که در روستایی به همین نام در ۳ کیلومتری جنوب شهر واقع شده است . گویا هفتوان یا همان کلیسای گئورک مقدس در دوره صفویه و به دستور شاه عباس ساخته شده . در ساخت این بنا از سنگ‌های سیاه رنگ آذرین که با تراش‌های زیبا و حجاری‌های هنرمندانه تزیین شده استفاده گردیده است . در این کلیسا چند کتیبه به خط ارمنی با نقوش مذهبی به چشم می‌خورد که بر اساس آنها احتمالاً قدمت بنا به قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی می‌رسد .
تپه اهرنجان
یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی سلماس تپه تاریخی اهرنجان یا همان کول تپه است که در داخل شهر واقع شده . بر اساس کاوش‌های باستان شناسی قدمت این جاذبه را به دوران پیش از تاریخ ایران باستان نسبت می‌دهند . در حال حاضر کول تپه به عنوان کهن‌ترین منزلگاه جوامع بشری در استان معرفی می‌شود که آثار کشف شده در آن در هیچ یک از مناطق باستانی دیگر مشاهده نشده است .
قلعه کوه پیرچاووش
کوه معروف پیرچاووش علاوه بر کتیبه خان تختی یک قلعه تاریخی دیگر را نیز میزبانی می‌کند . این قلعه از چند بخش اتاق مانند تشکیل و از مصالح سنگ و آهک در ساخت آن استفاده شده است .گردشگران می‌توانند در بازدید از قلعه کوه پیرچاووش علاوه بر آشنا شدن با یک اثر تاریخی از طبیعت چشم نواز دشتی گسترده در اطراف آن نیز لذت ببرند .
امام زاده کهنه شهر
امامزاده کهنه شهر یک جاذبه مذهبی در سلماس است که آرامگاه تعدادی از فرزندان امام هادی به نام امامزاده اسحاق ، امامزاده ابراهیم ، امامزاده محمد، امامزاده جعفر و امامزاده محمود می‌باشد . در حال حاضر مناسبت‌ها و ایام مختلف به خصوص در ایام محرم مردم و دسته‌های عزاداری برای برگزاری مراسمات و آیین‌های مذهبی به این امامزاده می‌روند . همچنین وجود مزار شهدای کهنه شهر در نزدیکی و پیرامون آن بر شهرت و اهمیت این مکان افزوده . این بنای مقدس علاوه بر اهمیت مذهبی که دارد یک جاذبه تاریخی محسوب می‌شود که در زمان پهلوی ساخته شده و در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
کلیسای آخته خان
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری سلماس کلیسای آخته خان است که در روستایی با همین نام قرار گرفته . قدمت این کلیسا به سال ۱۲۶۹ هجری می‌رسد . ساخت بنا به صورت مستطیلی شکل بوده در سالن اصلی آن ۴ ستون مدون آجری به چشم می‌خورد . گنبد آجری مرکزی ساختمان روی ستون‌ها قرار گرفته .
بهترین زمان سفر به سلماس
اگر شما هم قصد این را پیدا کردید که سری به سلماس ، اولین شهر شطرنجی ایران بزنید پیشنهاد ما این است که نیمه اول سال را برای سفرتان انتخاب کنید . چرا که این شهر تاریخی در منطقه کوهستانی قرار گرفته و در فصول سرد سرمایی سخت و طاقت فرسا را تجربه می‌کند . بنابراین بهار و تابستان به سلماس رفته از طبیعت زیبا و چشم نواز ، چشمه‌های روان و آب و هوای دلنشین آن لذت ببرید .
در مجله گردشگری بلیط اینجا در مورد جاذبه های آذربایجان غربی بیشتر بخوانید :