معروف ترین حمام های قدیمی ایران

“معروف‌ ترین حمام‌ های قدیمی ایرانی”

حمام های قدیمی ایران – در ایران کهن، حمام ها، مکان های همگانی به حساب می آمدند که در طی روز، افراد بسیاری از آنها استفاده می کردند از این جهت که خانه های قدیمی، اغلب فاقد حمام بودند.

در این سری از مطالب “مجله گردشگری بلیط اینجا” به سراغ تعدادی از مهمترین و معروف ترین حمام‌ های تاریخی ایران خواهیم رفت.

این حمام ها به قدری مشهور هستند که در طول دوره های تاریخی و فراز و نشیب های آن، از گزند حوادث، در امان مانده اند و امروزه شاهد ثبت تاریخی این حمام ها هستیم. البته بسیاری از حمام های تاریخی ایرانی در سال های اخیر، تغییراتی در کاربری آنها پدید آمده و از فضای این حمام ها به عنوان موزه، رستوران و… نیز استفاده میشود.

این حمام های ارزشمند به عنوان سندی از هنر و معماری ایران شهرت یافته اند و اغلب در رویدادهای مهم و تاریخ ساز ایران، نقش داشته‌اند؛ تعدادی از این حمام‌ ها نیز به خاطر طراحی زینتی خود شهرت زیادی بدست آورده اند.

“حمام های قدیمی و سنتی ایران”

-حمام سلطان امیر احمد:

یکی از زیباترین و بزرگترین حمام های تاریخی ایران میباشد و دارای مساحتی بالغ بر هزار متر مربع میباشد؛ لازم به ذکر است که قدمت ساخت این حمام به دوره سلجوقیان باز میگردد.

این حمام، علاوه بر طراحی داخلی، از معماری جذاب و شگفت انگیزی در پشت بام خود نیز بهره برده است. نام این حمام، برگرفته از نام امامزاده‌ای است که در مجاورت آن واقع شده است.

این حمام تاریخی، همچون دیگر حمام‌های ایرانی، از قسمت های متعددی از قبیل ورودی، گرمخانه، هشتی، سربینه، خزینه، شاه نشین و اتاق نظافت تشکیل شده است.

ظاهر این حمام تاریخی از آن جهت چشم نواز است که دارای گچ‌بری‌های آبی و زرد و سفید و مزین به اجزای خیره کننده در جداره ها و نمای خارجی خود میباشد.

-حمام ‌گنجعلی‌خان کرمان:

حمام گنجعلی خان کرمان به فرمان گنجعلی‌خان، که در دوره شاه‌عباس صفوی حکومت کرمان را برعهده داشت ساخته شد. گنجعلی خان ،خدمات عمرانی حائز اهمیتی را در کرمان انجام داد که ساخته شدن این حمام نیز یکی از همین امور انجام شده در راستای آبادانی و رفاه اهالی شهر میباشد.

گنجعلی خان در ابتدای فرمانروایی خود در خطه کرمان، یک میدان بزرگ ساخت و پیرامون آن را با بناهایی همچون مسجد، مدرسه، بازار و حمام پوشش داد.

این مجموعه در مرکز شهر قرار داشت. رختکن حمام گنجعلی خان دارای گوشه‌هایی خلوت و تو در تو است که بر اساس روایات تاریخی، کاربرد این گوشه‌ها جهت خلوت، گفت‌وگو و عبادت بوده است. آب این حمام از آب قنات تامین میشده است.

جالب است بدانید که از جمله شگفتی های این بنا آن طور که گفته شده است، ضد زلزله بودن آن میباشد.در حال حاضر از حمام گنجعلی خان کرمان، به عنوان موزه‌ی مردم‌شناسی استفاده میشود.

-حمام فین کاشان:

محال است کسی حکایت های حمام فین کاشان و داستان غریب امیر کبیر و شهادت وی در این حمام را نشنیده باشد. حمام فین کاشان همان حمام معروفی است که شاهد مرگ امیرکبیر و رقم خوردن برگ مهمی از تاریخ ایران بوده است.

حمام فین واقع در باغ فین کاشان میباشد و در نوع خود، نمونه‌ای منحصر به فرد و بی نظیر میان حمام های تاریخی ایران میباشد که در میان باغی سرسبز جای گرفته است.

در قسمت جنوبی باغ فین، شاهد دو حمام کوچک و بزرگ خواهیم بود؛ زمان ساخت حمام کوچک به دوران صفویه و حمام بزرگ به دوران حکومت قاجار باز میگردد.

در رابطه با این دو حمام باید گفت که حمام بزرگ، ویژه‌ی رجال دولتی و افراد بزرگ حکومتی و حمام کوچک برای استفاده عموم مردم در نظر گرفته شده بود. خوشبختانه سال هاست که این حمام افزون بر ثبت ملی، در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت یونسکو نیز شده است.

-گرمابه صفا قزوین:

نکته جالب و البته خوشحال کننده در رابطه با این حمام این است که گرمابه صفا در قزوین همچنان با کاربری گرمابه در حال فعالیت است. با این تفاسیر این گرمابه نه همچون دیگر گرمابه ها تبدیل به موزه شد و نه به رستوران سنتی و چایخانه تغییر کاربری داده است.

این حمام تاریخی ایرانی در زمان حکومت قاجاریه در خیابان مولوی امروزی در قزوین ساخته شد. اگر از جمله گردشگران علاقمند به ماجراجویی و کسب تجارب مختلف و جذاب هستید، فرصت بازدید از گرمابه صفا و استحمام در این حمام تاریخی را هرگز از دست ندهید چراکه قطعا تجربه‌ای کم‌ نظیر برایتان به ارمغان خواهد آورد.

موضوع جالب توجه درمورد معماری و ساخت بخش‌های داخلی این حمام این است که تماما پوشیده شده از سنگ نفیس مرمر هستند.
این حمام تاریخی خوشبختانه در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.

-حمام وکیل شیراز:

یکی از مهمترین حمام های تاریخی ایران در دل شیراز زیبا جای گرفته است. این حمام در حقیقت، جزئی از مجموعه‌‌ی معروف وکیل در دل شهر شیراز میباشد که در کنار مسجد وکیل شیراز واقع شده و پیشینه ساخت آن به دوران زندیه بازمیگردد.

لازم به ذکر است که معماری این حمام در زمان خود از پیشرفته ترین معماری ها بوده است. قسمتی در این حمام وجود دارد که مختص به شاه بوده و به همین واسطه به آن شاه‌نشین گفته می شد و مانند همه حمام های تاریخی ایران از نقوش ‌و نگارینه های خیره کننده ای بهره برده است.

-حمامِ خان در یزد:

حمام خان نیز از دیگر حمام های تاریخی ایران به شمار میرود که این بار به فرمان حاکم یزد در دوره قاجاریه در میدان خان شهر یزد بنا شده است.

از زیبایی های هیجان انگیز این حمام، همین بس که پر از نقش‌ و نگارهای شگفت انگیزی است که علاقمندان به هنر و معماری ایرانی را محو تماشای خود خواهد کرد.

این حمام شامل قسمت های مختلف اعم از ورودی ها، سربینه، گرم‌خانه و فضاهای مرتبط با آن‌ ها و نیز استخری در جوار گرم‌خانه میباشد. البته باید گفت که این بنا در حال حاضر به عنوان رستوران و چای‌ خانه‌ی سنتی درحال ارائه خدمات میباشد.

-حمام تاریخی ایران ، حمام شیخ بهایی و راز شمع روشن در حمام:

اگر در جست و جوی شاهکاری در تاریخ معماری ایرانی هستید، حتما سری به حمام شیخ بهایی در اصفهان بزنید. با رفتن به این حمام و شنیدن داستان حیرت انگیز شمع همواره روشن در این حمام، ذهن شما درگیر کشف راز معماران ایرانی خواهد شد و اینکه چطور میشود که یک حمام با این عظمت تنها با یک شمع گرم بماند.

حمام شیخ بهایی از عجیب ترین رازهای کشف نشده میان دیگر بناهای تاریخی ایران به حساب می‌آید. به طوری که بعد از گذشت قرن ها، همچنان دانشمندان موفق به یافتن دلیل این پدیده عجیب نشده اند.

ویراستار: خانم الهام نورمحمدی