باغ نارنجستان قوام شیراز

شیراز ،شهر شعر و ادب و نارنج ، یکی از دیدنی ترین و گردشگر پذیر ترین شهر های کشورمان به شمار میرود . در سفر به شیراز همه ی آنچه برای یک سفر به یاد ماندنی نیاز دارید پیدا خواهید کرد. از هتل ها و امکانات خوب گرفته تا هوای دل انگیز و دیدنی های بی شمار و … . یکی از این جاذبه ها باغ نارنجستان قوام شیراز است که میتوان در وصفش گفت آن چه خوبان همه دارند تو یکجا داری …

در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با این باغ نارنج پر ماجرا و دیدنی آشنا کنیم .

نارنجستان قوام کجاست؟

نارنجستان قوام در شهر شیراز و در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد . در واقع محله بالاکفت که در نقطه انتهایی و شرقی شهر قدیم واقع شده این باغ را دل خود جای داده است .

از دیدنی های اطراف باغ قوام میتوان به خانه زینت الملوک ، مسجد نصیرالملک و خانه‌ سنتی پرهامی اشاره کرد.

معرفی باغ نارنجستان قوام شیراز

باغ نارنجستان قوام در زمان قاجار ساخته شد که به علت تعداد بالای درختان نارنج در آن نارنجستان نامیده میشود . این مجموعه که داری یک باغ وسیع و عمارت است با نام دیگری مثل خانه قوام‌الملک یا باغ قوام نیز شناخته میشود .

عمارت داخل باغ به عنوان عمارت بیرونی در نظر گرفته شده بوده . و خانه زینت الملک قوامی که درست دیوار به دیوار این باغ قرار دارد عمارت اندرونی بوده است .این دو خانه از طریق زیر زمین به یکدیگر متصل میشوند و یک مجموعه کامل و بزرگ را تشکیل میدهند . در سال های اخیر مرمت هایی بر این زیر زمین صورت گرفته و به عنوان موزه ای از آثار تاریخی ایران در معرض بازدید عموم قرار میگیرد . نارنجستان قوام شیراز ۳۵۰۰  متر مربع مساحت دارد و بنایی به وسعت ۹۴۰ متر مربع را در خود جای داده . بنای داخل باغ یا همان عمارت بیرونی به عنوان دارالحکومه محلی برای برگزاری مهمانی ها و جشن ها و کارهای رسمی اداری بوده است .

خاندان قوام علاوه بر باغ نارنجستان و عمارت زینت الملک مالک چندین باغ از جمله باغ کلانتر، باغ بیگلر بیگی، باغ دلگشا و باغ عفیف آباد و همچنین حمام گچینه نیز بوده اند .

در باغ قوام میتوانید  مجموعه ای از انواع هنر های معماری ایرانی مثل گچبری، نقاشی، آجرکاری، معرق، حجاری، منبت‌کاری و آیینه‌کاری را به تمامی و در کنار هم ببینید . این جاذبه گردشگری در سال ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده . بنابراین اگر به شیراز سفر کردید به هیچ عنوان بازدید از باغ نارنجستان قوام شیراز را از دست ندهید .

تاریخچه باغ نارنجستان قوام

زمان ساخت باغ نارنجستان به دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار برمیگردد و ساخت آن بین سال های ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ یعنی ۱۰ سال طول کشید .در واقع این مجموعه به دستور محمد علی‌خان قوام‌الملک و بعد از مرگ پدرش قوام الملک اول در دست ساخت قرار گرفت . اما در طی این پروژه محمد علی خان از دنیا رفت و پسرش محمدرضا خان قوام الملک سوم ادامه کار را به دست گرفت . کار اولیه این مجموعه سال ۱۳۶۱ به اتمام رسید اما افزودن تزئینات مربوط به باغ اندرونی و ساختمان اصلی تا سال ۱۲۹۸ ادامه داشت . محمد رضا خان قوام این مجموعه را به عنوان خانه شخصی خود انتخاب کرد و بعد از آن پسرش قوام‌الملک چهارم در آن زندگی کرد . سپس به  ابراهیم‌خان قوام‌الملک پنجم رسید.

در نهایت این مجموعه در سال ۱۳۴۵ از طرف ابراهیم قوام الملک به دانشگاه شیراز اهدا شد . بعد از آن دانشگاه شیراز باغ نارنجستان را اختیار موسسه آسیایی با سرپرستی پروفسور آرتور آبراهام پوپ یکی از محققان فرهنگ و معماری ایران قرار داد. این موسسه مجموعه ی قوام را مرمت کرد و امروز موزه ای با عنوان اشیای اهدایی پروفوسور یوپ در آن وجود دارد.

ایوان شرقی باغ قوام در دوران انقلاب اسلامی دچار یک آتش سوزی گسترده شد و که حتی امکان مرمت نداشت. بعد از آن هم در دوران جنگ اسکان خانواده های جنگ زده در بنای این مجموعه سبب تخریب بخش های زیادی از آن شد .

معماری نارنجستان قوام

معماری خاص و با شکوه نارنجستان قوام شیراز آن را در لیست بهترین باغ های ایران و شیراز قرار داده است . این معماری الهام گرفته از سبک قاجاری و زندیه است .زیبایی و طرح ساختمان اصلی که در وسط باغ قرار گرفته و حوض زیبای مقابل آن به علاوه طراحی متقارن فضا همگی در این جذابیت و محبوبیت این مجموعه تاثیر گذار بوده است .کاشی‌کاری، آینه‌کاری، کنده‌کاری و گچبری‌های عمارت اوج هنر معماری دوران قاجار را به نمایش میگذارد . کف سالن عمارت همگی از کاشی های سفید و آبی پوشیده شده و سقف اتاق های کناری اغلب پوشیده از چوب و پر از کنده کاری های زیباست .

این تقارن به محض ورود به باغ توجه شما را جلب میکند .محوطه ی متقارن با درختان نخل و نارنج در راست و چپ  مانند دالانی شما را به عمارت اصلی میرساند تا درآن جا نیز شاهد ایوان یا تالار آیینه در وسط و اتاق ها به صورت هماهنگ در راست و چپ باشید .

در ادامه به بخش های مختلف نارنجستان قوام شیراز خواهیم پرداخت .

ورودی اصلی باغ

یک درب چوبی منبت کاری شده از جنس ساج که به سمت جنوب باز میشود در ورودی اصلی باغ وجود دارد . بالای در ورودی کتیبه‌ای از جنس مرمر صورتی‌رنگ قرار گرفته که تاریخ احداث باغ قوام به همراه با آیاتی از قرآن روی آن کنده‌کاری شده است. با گذر از این در شما وارد یک هشتی میشوید که با دو راهرو به باغ میرسد .  سقف هشتی سرپوشیده با کاشی و آجر و مقرنس های گچی تزیین شده است .

محوطه اصلی باغ

بعد از  عبور از راهروهایی که گفتیم وارد فضای باغ میشوید که درختان نخل و نارنج در دو طرف آن با تقارنی چشم نواز خودنمایی میکنند. اینجا همان جایی است که با هر نفس عطر دل نشین بهار نارنج و هوای دل انگیز شیراز به عمق وجودتان سرازیر خواهد شد . وسط این گذرگاه یک مسیر آب با گل کاری های زیبای اطرافش به چشم میخورد که در نهایت به حوض اصلی مقابل عمارت ختم میشود . این حوض ،ساختمان را به زیبایی در خود منعکس میکند با سنگ های سرخ ساخته شده و در اطراف آن باغچه هایی پر گل وجود دارد .

عمارت نارنجستان قوام شیراز

در نهایت این گذرگاه سبز و باصفا  عمارتی با شکوه نمایان است که دو طبقه شامل یک ایوان اصلی و زیر زمین دارد . این عمارت با ایوانی بزرگ به همراه دو ستون مرمری در دو طرف آن به سبک معماری قاجار ساخته شده  .در وسط این عمارت تالار آیینه یا شاه نشین به چشم میخورد و در دو طرف آن ۲۰ اتاق که همگی به هم راه دارد قرار گرفته است .

ایوان عمارت

این ایوان یکی از شگفتی‌های معماری دوران قاجار در ایران به شمار می‌رود که با دو ستون استوانه‌ای مرمر رو به حوض و حیاط نارنجستان ساخته شده. سرستون‌های مقرنس‌کاری شده ی این ستون ها شکوه و زیبایی ایوان را دوچندان کرده .همچنین نقاشی‌ها، آینه‌کاری‌ها و کنده‌کاری‌های بی‌نظیر ایوان  باعث شگفتی میشود .کاغذ دیواری و عکس کاغذهای رنگی که در آن دوران از اروپا به ایران وارد شده بود نیز از جذابیت های دیگر عمارت است .

اکثر نقاشی های رسم شده اثر لطفعلی‌خان صورتگر، نقاش و مینیاتوریست دوران قاجار است . روی دیواره ایوان طرح‌هایی مثل نقش سرباز هخامنشی، مبارزه با موجودات افسانه‌ای و… به‌شکل متقارن حجاری‌شده است.

اتاق های عمارت

دو طرف ایوان دو سری پلکان قرار دارد که از کف زمین  دو متر بلندتر است و شما را به بهارخواب و فضای داخلی عمارت میرساند. بهار خواب عمارت با فضایی باز کاملا به باغ مشرف است . اتاق شاه نشین که در مجاورت ایوان قرار دارد و محل اقامت حاکم، خویشاوندان و مهمانان نزدیک او بوده با رنگ ها و آیینه های زیادی تزیین شده است . این جذاب ترین و دیدنی ترین بخش عمارت است که برای تماشای جزئیات آن ساعت ها زمان لازم است . تمام سقف این اتاق یکدست آیینه کاری شده و طرح این آیینه کاری ها به طرح فرش های ایرانی شباهت دارد .

همچنین دو پنجره هلالی شکل با دریچه ارسی از اتاق آیینه به ایوان اصلی راه دارد که تمام شیشه های آن رنگارنگ است و از اروپا به ایران آورده شده . در انتهای سالن پله هایی قرار دارد که شما را به طبقه دوم میرساند . در طبقه دوم ۴ اتاق وجود دارد که برای اقامت مهمانان استفاده میشده  .

دیوان خانه

دیوان خانه شش اتاق دارد  که با ستون های چوبی و منبت کاری شده تزیین شده است این قسمت هم تزیینات و معماری زیبا و دیدنی دارد .

حمام گچینه

این حمام که در سال ۱۳۰۰ ساخته شده و جزو ۵ حمام قدیمی شیراز میباشد . گچینه بخش های مختلفی از جمله حمام خصوصی قوام السلطنه دارد که با یک تونل به عمارت نارنجستان قوام وصل میشود .

آشپزخانه نارنجستان قوام شیراز

این بنا در ضلع شرقی باغ ساخته شده و محل استقرار خدمه و خدمتگزاران بوده است . این قسمت دارای یک حیاط کوچک ، حوض و فواره سنگی و چند اتاق است .

بهترین زمان بازدید از نارنجستان قوام شیراز

همه ما میدانیم که بهار است و شیراز و عطر دلربای بهار نارنج هایش …!

بنابراین برای بازدید از این باغ زیبا هم اردیبهشت بهترین زمان است .در این ماه عطر بهار نارنج و دل انگیزی هوای شیراز به اوج خود میرسد و روح هر کسی که در این بهشت باشد را زنده خواهد کرد .

اما این همه جذابیت باعث شده در این فصل شیراز و باغ قوام آن بسیار شلوغ و پر گردشگر باشد . پس اگر میخواهید سکوت و آرامش بیشتری را تجربه کنید فصل های دیگر انتخاب بهتری برای شماست .

ساعت بازدید از این بنا چه زمانی است؟

نارنجستان قوام شیراز هر روز به جز تعطیلات رسمی از ساعت ۸ صبح تا ۹ شب میزبان گردشگران و مسافران است .

در مورد شیراز در بلیط اینجا بیشتر بخوانید :

معرفی بهترین رستوران های شیراز

بناهای تاریخی شیراز

معرفی باغ جنت شیراز

باغ ارم شیراز گنجینه ی آرامش و زیبایی

و…