ابوالقالسم فردوسی خالق شاهنامه، شاهکار حماسه ایرانی، کتابی که هویت فرهنگ ایرانی را مشخص میکند. آرامگاه او همواره در میان علاقه مندان به شعر زبانزد بوده و در شمال غربی شهر توس قرار دارد. آرامگاه کنونی وی در زمان رضاشاه بر اساس سبک معماری دوران هخامنشی ساخته و سنگ مرمر سفید زیبا، مکانی منحصربفرد به عنوان مقبره فردوسی را نشان می‌دهد. با بازدید از آنجا، مطمئناً متوجه برخی از اشعار باشکوه او می‌شوید که بر روی دیوارها حک شده، همچنین آرامگاه فردوسی با تمام این ویژگی‌ها شبیه آرامگاه کوروش کبیر است. یک حوض زیبا که نور خورشید را در جلوی مقبره منعکس میکند، مکان را چشم نوازتر میکند. تندیس فردوسی نیز در آنجا نصب است تا تلاش وی در جان بخشیدن به زبان فارسی گرامی داشته شود.
تاریخچه معماری آرامگاه فردوسی
معماری آرامگاه فردوسی و طرح آن را یک فرد آلمانی که باستان شناس بوده بر عهده گرفته است. اما طرح او ابتدا مورد قبول قرار نگرفت. معماری آرامگاه به شخصی به نام آندره گدار محول شد. طرح ایشان نیز رد شد، اما بعد تیمورتاش با ایجاد تغییراتی در طرح این فرد شروع به ساخت آن کرد بله این طرح در زمان اجرا مشکلاتی به همراه داشت و سقف آن ترک برداشت. هنگام بروز این اتفاق از فردی به نام طاهرزاده برای طراحی درخواست طرحی دادند. ایشان با در نظرگرفتن یک سقف پلکانی توانست نظر بقیه را جلب کند و در نهایت طراح آرامگاه فردوسی تعیین شد. سپس عملیات احداث آن شروع و در هنگام ساخت این بنا بخش‌هایی از اشعار این شاعر بزرگ با خط شکیل نستعلیق بر روی آن حکاکی شد، تا نام و یاد این شاعر بزرگ همچنان باقی بماند و حفظ شود. ساخت این بنا در سال ۱۳۱۳ هنگامی که جشن هزاره فردوسی برگزار می‌شد بازگشایی و مورد بازدید دوستداران وی قرار گرفت. این بنا بعد از احداث دچار فرسودگی در اثر نفوذ آب و رطوبت به داخل بنا شد و همین امر باعث نشست این بنا شد. بعد از این اتفاق هوشنگ سیحون مسئول بازسازی و نظارت بر معماری آرامگاه فردوسی شد و توانست این سازه را از تخریب نجات دهد.
خصوصیات منحصر به‌فرد مقبره فردوسی
بنای آرامگاه در مشهد، یادآور آرامگاه کوروش کبیر در پاسارگاد است که دارای ۳ قسمت می‌باشد؛ در درونی‌ترین قسمت این آرامگاه یک سنگ مرمر در ابعاد یک و یک و نیم متر قرار دارد. این سنگ روی پایه‌هایی از جنس مرمر قرار گرفته که بر روی آن، نوشته‌ای در وصف حکیم ابوالقاسم فردوسی با خط زیبای نستعلیق حکاکی شده، دومین قسمت این بنا، تالاری قرار دارد که معماری و هندسه آن به شکل مربع و دیواره‌های این تالار از سنگ‌های مرمری که با کاشی مزین شده چشم را نوازش میکند. در هر گوشه از این تالار چهار ستون قرار دارد که با گچبری‌های زیبا تزیین شده و سومین قسمت این بنا، پلکانی هست که اشعار فردوسی بر روی آن کنده کاری شده است.
دیدنی‌های به یاد ماندنی آرامگاه فردوسی
اگر شما به آرامگاه فردوسی بروید موزه و کتابخانه‌ای می‌بینید که در آن انواع اشیاء فرهنگی و تاریخی از جمله اقلام سنگی پیش از تاریخ و نسخ مختلف کتاب شاهان و تعدادی تابلو نقاشی صحنه‌های برگرفته از این شاهکار نگهداری می‌شود. هنگام ورود به موزه، تندیس حکیم فردوسی را خواهید دید که توجه شما را جلب میکند همچنین معماری منحصر بفرد آرامگاه، به خودی خود جذابیت این مقبره را دوچندان میکند.
امکانات رفاهی مجموعه آرامگاه فردوسی
پس از سفر به شهر زیارتی سیاحتی مشهد شما می‌توانید علاوه بر بازدید از مقبره، موزه و کتابخانه فردوسی از امکاناتی نیز بهره مند شوید. می‌توانید از کافه و رستورانی که داخل مجموعه قرار دارد استفاده کنید و لحظات خوشی را برای خود و خانواده‌تان رقم بزنید. همچنین می‌توانید برای خرید سوغاتی هم از فروشگاه‌هایی که در این مجموعه قرار دارد استفاده کنید.
اگر مسافر هستید و وسیله نقلیه شخصی ندارید برای رفتن به آرامگاه فردوسی می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. ابتدا باید خود را به پایانه فردوسی در مشهد برسانید و سوار اتوبوس‌های خط ۲۰۲ شوید. این اتوبوس‌ها در عرض ۴۵ دقیقه شما و خانواده‌تان را به آرامگاه می‌رسانند.
در نزدیکی کوهسنگی نیز هتل‌هایی برای اقامت و خدمات‌دهی به شما مسافران گرامی قرار دارد که می‌توانید در آن‌ها اقامت کنید.
توس شهری با آرامگاه شاعرین حماسه و سپید
ابوالقاسم فردوسی طوسی برجسته ترین شاعر حماسه سرای ایران که در سطح جهانی نیز مورد توجه قرار گرفته، همچنین شاهکار ادبی فردوسی شاهنامه یا کتاب شاهان نام دارد و در واقع طولانی‌ترین منظومه حماسی جهان است.
فردوسی سی سال از عمر خود را صرف نگارش این شاهکار کرد که اعتقاد راسخ بر این است که به خاطر همین اثر بود که زبان فارسی از زوال و فراموشی نجات یافت، از این رو فردوسی را ناجی زبان فارسی می‌شناسند. در شمال غربی محوطه آرامگاه، مدفن یکی دیگر از شاعران بزرگ معاصر ایران، شاعر شعر سپید، مهدی اخوان ثالث قرار دارد.