پارک ملی بوجاق، نگینی درخشان در استان گیلان و در کرانه دریای خزر است که به عنوان نخستین پارک ملی خشکی-دریایی ثبتشده در ایران، از اهمیت زیستمحیطی و گردشگری بسیار بالایی برخوردار است. این منطقه حفاظتشده که ترکیبی بینظیر از تالاب، محوطه دریایی، علفزار و سواحل است، مأمن و زیستگاه گونههای گیاهی و جانوری بسیار متنوعی به شمار میرود.
تنوع اکوسیستمها در بوجاق آن را به محلی ایدهآل برای پژوهشگران، علاقهمندان به پرندهنگری و طبیعتگردانی تبدیل کرده که به دنبال تجربهای بکر و آرامشبخش در دل طبیعت هستند. بوجاق نه تنها یک مقصد گردشگری زیبا، بلکه یک گنجینه طبیعی است که حفاظت از آن برای نسلهای آینده حیاتی است. در این نوشتار، قصد داریم در این مطلب از مجله گردشگری بلیط اینجا، به معرفی کامل این پارک ملی ارزشمند و جاذبههای بینظیر آن بپردازیم تا شما را برای یک سفر فراموشنشدنی به این منطقه شگفتانگیز آماده کنیم. این پارک در حقیقت، تابلویی زنده از پیوند عمیق خشکی و دریا در شمال ایران است که هر بینندهای را محو زیبایی خود میکند.
معرفی پارک ملی بوجاق: آمیزهای از تالاب، خشکی و دریا
پارک ملی بوجاق که در سال ۱۳۸۱ به عنوان پارک ملی ثبت شد، پیش از آن از سال ۱۳۷۷ به عنوان منطقه شکار ممنوع و همچنین تالاب بینالمللی بر اساس کنوانسیون رامسر (لاگون کیاشهر) تحت حفاظت قرار داشت. این پارک با وسعتی در حدود ۳۲۶۰ هکتار، شامل بخشهای مختلفی است: تقریباً ۱۶۰۰ هکتار محوطه دریایی، حدود ۱۶۰ هکتار محوطه تالابی، و مابقی شامل زمینهای ساحلی، جلگهای و علفزار است.
این ساختار منحصربهفرد، بوجاق را از سایر مناطق حفاظتشده ایران متمایز میسازد. بخش تالابی آن، شامل تالابهای کیاشهر، بوجاق و بهمن، یکی از مهمترین زیستگاههای پرندگان مهاجر در سطح کشور به شمار میرود که در فصول سرد، پذیرای هزاران پرنده آبزی و کنارآبزی از مناطق سردسیر شمالی است. فلسفه تأسیس پارک ملی بوجاق، حفظ اکوسیستمهای متنوع منطقه و جلوگیری از تخریب زیستگاههای حساس آن بوده است. نام “بوجاق” که گفته میشود به معنی زمینهای ساحلی یا جلگهای است، به خوبی گویای ماهیت این منطقه است.
موقعیت جغرافیایی: در دلتای سفیدرود و کرانه خزر
پارک ملی بوجاق در استان گیلان، در شهرستان آستانه اشرفیه و در محدوده شهر ساحلی بندر کیاشهر واقع شده است. موقعیت جغرافیایی این پارک بسیار استراتژیک است؛ از شمال به دریای خزر محدود میشود، در جنوب با شهر بندر کیاشهر هممرز است، از غرب به رودخانه اوشمک و شهر زیباکنار میرسد و از شرق به تأسیسات صدا و سیما در کنار روستای امیرکیاسر ختم میشود.
این موقعیت در دلتای رودخانه سفیدرود، یکی از عوامل اصلی تنوع زیستی و اکولوژیکی بوجاق است. چرا که سیلابها و رسوبات رودخانه، مواد مغذی فراوانی را به تالاب و دریا منتقل میکنند و باعث غنای زیستگاه میشوند. بخش دریایی پارک تا عمق ۶ متری آب دریای خزر در منطقه کیاشهر امتداد دارد که اهمیت آن را برای حفظ گونههای آبزی این دریا دوچندان میکند. این نزدیکی به بندر کیاشهر و دسترسی آسان از شهرهای بزرگ گیلان، آن را به یکی از محبوبترین مقاصد طبیعتگردی منطقه تبدیل کرده است.
نحوه دسترسی: مسیرهایی آسان از شهرهای گیلان
برای دسترسی به پارک ملی بوجاق، ابتدا باید خود را به استان گیلان و سپس به شهرستان آستانه اشرفیه و شهر بندر کیاشهر برسانید. مسیرهای دسترسی به این منطقه نسبتاً آسان و از طریق جادههای اصلی استان امکانپذیر است. اگر از سمت رشت حرکت میکنید، میتوانید از مسیرهای جاده حسنرود به زیباکنار یا جاده لشت نشاء به زیباکنار استفاده کنید. همچنین، مسیر اصلی و کوتاهتر از بندر کیاشهر است، جایی که پارک ملی بوجاق در فاصله کمی از آن قرار دارد (حدود ۴ کیلومتر).
اگر قصد استفاده از خودروی شخصی را دارید، جادههای آسفالته تا نزدیکی پارک شما را هدایت میکنند. همچنین در کنار رودخانه اوشمک، مسیرهای خاکی نیز وجود دارد که شما را به بخشهایی از پارک هدایت میکنند، اما در فصول بارانی ممکن است کمی دشوار باشد. پس از رسیدن به کیاشهر، تابلوی راهنما به سمت پل چوبی معروف کیاشهر و ورودی پارک ملی شما را راهنمایی خواهد کرد. برای حفظ محیط زیست، توصیه میشود تا حد امکان از مسیرهای مشخصشده برای تردد استفاده کنید.
پوشش گیاهی: از علفزارهای ساحلی تا نیزارهای انبوه
تنوع محیطهای طبیعی در پارک ملی بوجاق، از تالاب و محوطه دریایی گرفته تا زمینهای جلگهای و ساحلی، منجر به شکلگیری یک پوشش گیاهی غنی و متنوع شده است. طبق آمار، بیش از ۲۴۸ گونه گیاهی مختلف در این پارک ملی شناسایی شده است که بسیاری از آنها بومی منطقه و برخی دیگر در خطر انقراض هستند. بخشهای تالابی و حاشیه رودخانهها با نیزارهای انبوه و پهناور پوشیده شدهاند که نه تنها منظرهای زیبا خلق میکنند، بلکه پناهگاه مهمی برای پرندگان و جانوران آبی هستند.
در مناطق ساحلی و جلگهای، گیاهان علفی، بوتهها و درختچههای مقاوم به شوری آب و شرایط ساحلی رشد کردهاند. گیاهانی مانند لویی، نیلوفر آبی، عدسک آبی و انواع جگنها در تالابها به وفور دیده میشوند. علاوه بر این، در بخشهایی از پارک، گیاهان دارویی و مرتعی نیز وجود دارند که اهمیت زیستمحیطی این منطقه را افزایش میدهند. حفظ این تنوع گیاهی برای بقای گونههای جانوری وابسته به آنها کاملاً ضروری است.
حیات جانوری و پرندهنگری: مأمن پرندگان مهاجر و آبزیان
پارک ملی بوجاق به عنوان یک تالاب بینالمللی و منطقهای حفاظتشده، از نظر تنوع جانوری، بهویژه پرندگان، بسیار حائز اهمیت است. این پارک یکی از مهمترین سایتهای پرندهنگری در ایران به شمار میآید. بر اساس مطالعات انجام شده، تاکنون ۲۳۴ گونه پرنده از ۴۹ تیره مختلف در این منطقه مشاهده و ثبت شدهاند که شامل ۲۰ گونه بومی و مابقی پرندگان مهاجر هستند.
در فصول پاییز و زمستان، بوجاق میزبان پرندگان مهاجری نظیر پلیکان، فلامینگو، انواع غازها، اردکها، قوهای فریادکش و کاکاییها است که برای زمستانگذرانی به این منطقه گرمتر پناه میآورند. در بخش آبزیان نیز بیش از ۵۰ گونه آبزی شامل ماهیان مختلف و دوزیستان در تالابها و آبهای ساحلی پارک زندگی میکنند. همچنین، تنها پستاندار دریای خزر یعنی فک خزری نیز در محدوده دریایی بوجاق مشاهده شده است که نشاندهنده سلامت نسبی اکوسیستم دریایی منطقه است. در بخش خشکی نیز پستاندارانی نظیراسب، شغال، گراز، روباه و جوندگان مختلف دیده میشوند.
ویژگیهای منحصربهفرد اکوسیستم
تمایز اصلی پارک ملی بوجاق، همانطور که پیشتر ذکر شد، در عنوان نخستین پارک ملی خشکی-دریایی ایران نهفته است. این ویژگی بیانگر آمیختگی و پیوستگی اکوسیستمهای خشکی (شامل تالابها، علفزارها و سواحل) با اکوسیستم دریایی (بخشهای کمعمق دریای خزر) است. این پیوستگی اکولوژیک، امکان تبادل گونههای زیستی و مواد مغذی را فراهم میکند و به همین دلیل، منطقه دارای غنای زیستی فوقالعادهای است. نقش رودخانه سفیدرود در تغذیه تالاب و تأمین آب شیرین برای زیستگاههای آن نیز از دیگر ویژگیهای اکولوژیکی مهم بوجاق است. این منطقه، یک نقطه توقف حیاتی در مسیر کوچ پرندگان مهاجر آسیایی و اروپایی به شمار میآید و اهمیت آن در سطح بینالمللی نیز به رسمیت شناخته شده است. تالاب بوجاق به دلیل قرارگیری در کنوانسیون رامسر، نشاندهنده اهمیت جهانی آن در حفاظت از تالابهاست.
جاذبههای گردشگری و تفریحات
پارک ملی بوجاق علاوه بر جاذبههای طبیعی خود، امکانات و تفریحات متنوعی را برای بازدیدکنندگان فراهم میکند که مهمترین آنها پرندهنگری است. علاقهمندان میتوانند با پوشیدن لباسهای استتار و همرنگ طبیعت (اجتناب از رنگهای تند و شاد)، از تماشای پرواز و زندگی روزمره گونههای کمیاب پرندگان لذت ببرند. یکی از مشهورترین جاذبههای بوجاق، پل چوبی کیاشهر است . که ۷۰۰ متر طول و ۲.۵ متر عرض دارد و از میان نیزارهای زیبا عبور کرده و به ساحل دریا میرسد. پیادهروی روی این پل، بهخصوص هنگام غروب آفتاب، تجربهای بسیار دلانگیز و فراموشنشدنی است. همچنین، قایقسواری در تالاب بوجاق، به بازدیدکنندگان امکان میدهد تا از نزدیک با طبیعت تالابی و پرندگان آن آشنا شوند. در بخشهای ساحلی نیز کمپینگ، عکاسی از مناظر طبیعی و لذت بردن از آرامش ساحل خزر از دیگر تفریحات ممکن است.
نکات مهم برای بازدید و حفظ محیط زیست
بازدید از پارک ملی بوجاق، مستلزم رعایت برخی نکات مهم برای حفظ این گنجینه طبیعی است. از آنجا که بوجاق یک منطقه حفاظتشده است، هرگونه شکار، صید، آلودگی محیط زیست، و برپایی آتش در مناطق غیرمجاز اکیداً ممنوع است. گردشگران باید کلیه زبالههای خود را از منطقه خارج کنند تا آسیبی به اکوسیستم وارد نشود. برای پرندهنگری، سکوت و آرامش بسیار مهم است تا پرندگان دچار ترس و استرس نشوند؛ لذا استفاده از دوربینهای چشمی و تلهفتو توصیه میشود. همچنین، از نزدیک شدن بیش از حد به زیستگاههای پرندگان و گیاهان خودداری کنید. به دلیل ماهیت تالابی و ساحلی منطقه، همیشه از وضعیت جادهها و مسیرها، بهویژه در فصول بارانی، آگاه باشید. بهترین زمان بازدید برای مشاهده پرندگان مهاجر، فصول پاییز و زمستان است، اگرچه بوجاق در تمام فصول زیباییهای خاص خود را دارد.
جاذبههای دیدنی اطراف پارک ملی بوجاق
سفر به پارک ملی بوجاق را میتوان با بازدید از جاذبههای دیدنی اطراف آن تکمیل کرد. در نزدیکی بوجاق، پل چوبی کیاشهر که بخشی از مسیر دسترسی به دریا است، خود یک جاذبه دیدنی مجزا محسوب میشود. همچنین، بندر کیاشهر با اسکله تفریحی و بازار محلی ماهی، فضایی جذاب برای بازدید و خرید سوغاتی و ماهی تازه فراهم میکند. کمی دورتر، تالاب بینالمللی امیرکلایه که یکی دیگر از تالابهای مهم کنوانسیون رامسر است، با گونههای گیاهی و جانوری خاص خود، برای علاقهمندان به طبیعتگردی بسیار جذاب خواهد بود. از دیگر مکانهای دیدنی نزدیک میتوان به موزه میراث روستایی گیلان در نزدیکی رشت و شهر زیباکنار با سواحل ماسهای زیبا و امکانات تفریحی اشاره کرد. بازدید از این مناطق در کنار پارک ملی بوجاق، تصویری کامل از طبیعت و فرهنگ غنی استان گیلان به شما ارائه خواهد داد.
سفر به نقاط مختلف ایران و جهان با مجموعه گردشگری راه توس
برای تجربه سفری راحت و بیدردسر ، شما مخاطبان عزیز میتوانید به سادگی به سایت راه توس مراجعه کرده و در سریعترین زمان ممکن، بلیت های مورد نظر خود را تهیه کنید. با چند کلیک ساده، میتوانید از آخرین قیمتها مطلع شوید و سفر خود را با اطمینان کامل آغاز کنید. راه توس در کنار شماست تا سفری دلنشین و خاطرهانگیز را برایتان رقم بزنند.میکنند.
برای سفر به نقاط مختلف ایران میتوانید به سایت بلیط راه توس مراجعه کرده. و با خرید بلیط (هواپیما، قطار یا اتوبوس)، رزرو تور و سایر خدمات مورد نیاز، سفری به یاد ماندنی و پر از خاطرات شیرین را آغاز کنید.
برای اطلاعات بیشتر و رزرو تور یا خرید بلیط:
تلفن تماس: ۰۵۱۳۲۲۳۳۰۰۰
شماره همراه: ۰۹۰۰ ۳۱۱ ۹۰۳۶
وبسایت: راه توس
با بلیط اینجا همراه باشید .