گنبد نمکی جاشک
معمولا همه ی ما دوست داریم به جاهایی سفر کنیم که دریا ، جنگل ، کوه یا یکی از این قبیل جاذبه های طبیعی را داشته یاشد . اما باید بگوییم این همه ی دیدنی های کشور پهناورمان نیست . جاذبه های دیگری در جای جای ایران هستند که خیلی ها از وجودشان بی اطلاعند . یکی از این جاذبه های منحصر به فرد و بسیار دیدنی گنبد نمکی جاشک است . این گنبد که در کوهی به همین نام واقع شده بزرگترین و زیباترین گنبد نمکی ایران و حتی خاورمیانه به شمار میرود .
گنبد نمکی کجاست؟
گنبد جاشک در استان بوشهر و در فاصله ۶۴ کیلومتری جنوب شهر خورموج مرکز شهرستان دشتی و ۱۴۴کیلومتری شهر بوشهر قرار گرفته . این گنبد در نزدیکی انتهای شمالی کوه جاشک و در بلند ترین قسمت آن جای دارد .نوع شکل گیری آن از جهت شمال غربی به جنوب شرقی است به گونه ای که از سمت غرب به روستای گنخک و روستای جاشک کشیده شده و از سمت شرق از روستای باغان تا روستای درویشی امتداد دارد. کوه جاشک متعلق به دوران زمین شناسی اول بوده و به دلیل صعب العبور بودن اطلاعات کاملی در مورد مسیر های داخلی آن وجود ندارد.
برای بازدید از گنبد نمکی جاشک باید ابتدا وارد جاده بوشهر-برازجان شوید و سپس به سمت بزرگراه اهرم-چغادک بروید . بعد از رد کردن خورموج با طی حدود ۵۰ کیلومتر به روستای گنخک میرسید . بین روستا گنخک و نرسیده به روستای جاشک یک جاده فرعی وجود دارد . هم میتوانید از این جاده به گنبد برسید هم از مسیر اصلی یعنی بعد از پل روستای کردلان و از طریق جاده ی خاکی آن به کوهپایه های گنبد نمکی جاشک خواهید رسید .
معرفی گنبد نمکی جاشک
گنبد جاشک که به آن گنبد نمکی دشتی یا کوه نمک جاشک هم میگویند با وسعت حدود ۳۶۶۶ هکتار و ارتفاع ۱۴۹۰ متر از سطح دریا از بزرگترین و فعال ترین گنبد های نمکی ایران است که در سال ۱۳۸۸ به عنوان تنها اثر طبیعی ملی استان بوشهر به ثبت رسید .
کوه نمک به دلیل داشتن انواع سنگ‌های مختلف، غارهای طبیعی و طبیعت بکر درون آنها، آبشارکوه‌ها و آویزه‌های نمکی علاوه بر این که برای گردشگران بسیار دیدنی است برای مطالعات زمین شناسی نیز اهمیت بالایی دارد . اگر از جاده خورموج دیر به این منطقه نگاه کنید در بخش شرقی دشت گنبد نمک مانند یک کوه برفی باشکوه خود نمایی میکند . علت این برف گونه بودن چشم نواز وجود نمک های طعام سفید رنگ در گنبد است .
نوع موقعیت این جاذبه ی طبیعی باعث شور شدن آب رودخانه مند شده و شاید تنها زیان این پدیده همین باشد . چراکه این رود تا قبل از روستای باغان شیرین و قابل شرب است و از آب آن برای کشاورزی استفاده میشود اما همین که از کنار گنبد عبور میکند آب رود به شدت شور میشود . منطقه جاشک که یک منطقه کوهستانی است هیچ گونه چشمه ی آب شیرین و آبشخور یا چاهی ندارد . در بخش هایی از گنبد که نمک دارد زمین کاملا خشک و فاقد هر گونه پوشش گیاهی است . اما در دامنه های کوه گیاهان مقاومی مثل گون، گیشدار و قیچ روییده اند . دره هایی نیز در این منطقه هستند که چون نمک ندارد درختچه‌های کنار و اشک به‌وفور در آن ها دیده میشود.
این گنبد هنوز هم فعال است و هر سال کمی به ارتفاع آن افزوده میشود . اما به علت فرسایش این افزایش ارتفاع مشهود نیست .
علت به وجود آمدن گنبد نمکی
گنبد نمکی یک پدیده کاملا طبیعی است که بشر در ایجاد آن هیچ نقشی نداشته . در واقع گنبد های نمکی بلندی هایی هستن که مرکزشان سنگ و لایه های رویی شان از نمک و آهک و چیز های دیگر شکل گرفته که روی هسته آن را میپوشاند .
حالا برویم سراغ این که این گنبد نمکی چگونه ایجاد شده است . لایه های نمک به دلیل زمین لرزه و چیز های دیگر جا به جا میشود و باعث به وجود آمدن این پدیده میگردد . گاهی میلیون ها سال طول میکشد تا این بلور های نمکی و سنگ های رنگارنک شکل بگیرد .
گنبد های نمکی از نظر علمی جذابیت های بسیار بالایی دارد و جزو گردشگاه‌های ژئوتوریسم دنیا برای زمین شناس ها به شمار میرود .
شاید حتی تصورش هم برایتان مشکل باشد اما این گنبد نمکی ۶۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفته یعنی زمانی که همه سطح زمین فقط آب بوده و به مرور خشکی هایی در حال سر در آوردن از اقیانوس ها بودند .
افسانه هایی در مورد گنبد نمکی
عده ای بر این باورند این گنبد نمکی بر اثر یک نفرین بزرگ ایجاد شده . براین اساس افسانه ای وجود دارد که در گذشته بزهایی در این منطقه زندگی میکردند که شیر بسیار گوارایی داشتند و زنان وسوسه میشدند شیر آن ها را بدوشند . هر بار زنی شیر بزی را میدوشیده زن و بز به سنگی تبدیل میشدند و در نتیجه این اتفاق گنبد نمکی جاشک شکل گرفته .
افسانه ی دیگری نیز هست که میگوید این گنبد محل زندگی دیوی بوده که از او در برابر خطرات محافظت میکرده .
دیدنی های گنبد نمکی جاشک
چشمه های نمکی
میتوان گفت چشمه های نمکی مهم ترین قسمت گنبد نمکی جاشک است . اصلا ریشه ی حیات این پدیده طبیعی همین چشمه ها هستند . این چشمه ها ۳۵۰ برابر آب دریا شور هستند و گاهی حجم نمکشان به حدی است که مانند خمیر به بیرون میریزند . این چشمه ها در دل غار ها و دره ها از دل زمین به بیرون میریزند و مقدار زیادی آب شور به سطح زمین می آورند .
یخچال‌های نمکی
در شمال غربی گنبد نمکی یخچال هایی وجود دارند که حاصل حرکت توده های نمک در جهت شیب زمین هستند . علت گذاشتن نام یخچال نمکی روی این پدیده شباهت شکل ظاهری آنها با یخچال های یخی است . به این یخچال ها نمک چال هم میگویند .
آبشارهای نمکی
یکی دیگر از دیدنی هایی که در گنبد نمکی جاشک میتوانید ببینید آبشار های نمکی هستند . این آبشار ها مسیر طبیعی جریان آب هستند که که آب آن ها در فصل های کم آب کاملا تبخیر شده و بلور های نمک در جهت آب و آبشار ها باقی مانده . این جاذبه ی دیدنی در اواسط بهار تا تابستان و پاییز وجود دارد و میتوانید آن را ببینید .
دره گل کلم
این دره عجیب و دیدنی سرتاسر پوشیده شده از نمک هایی به شکل گل کلم است . شکل و ابعاد این گل کلم های نمکی با یکدیگر متفاوت است و در نتیجه تبخیر آب های سطح دره و باقی ماندن نمک ها ایجاد شده اند .
غارهای نمکی
غار های نمکی دیگر جاذبه ی این منطقه است که بر اثر انحلال رسوبات نمکی ایجاد شده است . این پدیده که تعدادش درگنبد نمکی زیاد هم هست در عمق های مختلف به چشم میخود و داخل آن ها پر است از بلورهای زیبای نمک که به‌صورت استلاگمیت و استلاگتیت جلوه‌ای دیدنی به غارها بخشیده‌اند.
غار پلکانی با ۱۵۰۰ متر عمق معروف ترین آن هاست و غار انگوری نیز با داشتن قندیل هایی شبیه به انگور بسیار دیدنی و تماشایی است .
غار های دیگری هم در این منطقه هستند که متناسب با شکل ظاهری قندیل هایشان نام گرفته اند مثل غار نباتی،غار پنجه عقاب و …
دودکش‌های جن
تخت دیو یا دود کش های جن از زیباترین پدیده های گنبد نمکی است که به خاطر اختلاف در میزان فرسایش‌پذیری سنگ‌ها، به‌صورت ستون‌هایی در میان نمک‌های گنبد به وجود آمده است. البته افسانه هایی هم در مورد شکل گیری این جاذبه ی با ابهت و دیدنی وجود دارد .
بهترین زمان بازدید از گنبد نمکی جاشک
جاشک هم مانند سایر مناطق جنوبی کشورمان در فصل های گرم، رطوبت و دمای بالایی دارد که تحمل آن برای غیر بومی ها چندان راحت نیست . بنابراین برای بازدید از این جاذبه ی طبیعی استان بوشهر بهتر است نیمه دوم پاییز تا اواخر زمستان را برای سفر انتخاب کنید تا در هوایی معتدل بتوانید به راحتی به گشت و گذار بپردازید .
استان بوشهر در جنوب کشورمان با مردمانی خونگرم و صمیمی میتواند مقصد بسیار جذابی برای سفر های بعدی تان باشد . برای آشنایی بیشتر با این خطه ی با صفا، به مطالب زیر در مجله گردشگری بلیط اینجا مراجعه کنید :