معروف‌ترین مراسم گلابگیری ایران و حتی شاید جهان، در قمصر و کاشان برگزار می‌شود. اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید در نقاط دیگری از کشورمان نیز، این مراسم با شکوه بسیار انجام می‌گیرد و یکی از مرغوب‌ترین گلاب‌ها در طی آن تولید و به بازار عرضه می‌شود. جشن گلاب گیری فرخد که یکی از روستاهای خراسان است هرساله در اردیبهشت و خرداد برگزار می‌شود.
فرخد کجاست؟
در نگاه اول هیچ‌کس تصور نمی‌کند که در خراسان و نزدیکی مشهد باغ‌های بینظیر گل محمدی وجود داشته باشند، ولی در کمال شگفتی در ۱۰ کیلومتری مشهد و در جاده مشهد – کلات چنین روستایی وجود دارد. شما می‌توانید از دو طریق خودتان را به فرخد برسانید:
- کمربندی مشهد
- حرکت از خیابان عبادی مشهد به سمت جاده کلات و رفتن به سمت دو روستای تاریخی فرخد و پاژ.
در مسیر پیشنهادی اول ممکن است با ترافیک شدید روبه‌رو شوید ضمن این‌که این مسیر طولانی‌تر نیز می‌باشد.
اما از طریق مسیر دوم شما احتمالا درعرض سی دقیقه به مقصد خود می‌رسید. فرخد امروزه تقریبا در بافت شهری قرار گرفته است و جزوی از دهستان تبادکان مشهد محسوب می‌شود. اگر تابلوهای شهرداری را دنبال کنید و کم کم به‌سمت روستا بروید، در ابتدا اصلا احساس ورود به منطقه روستایی را نخواهید داشت اما هرچه بیشتر به دل فرخد وارد شوید بافت روستایی و باغ‌های گل محمدی بیشتر مشخص هستند.
زمان گلابگیری
مراسم گلاب گیری فرخد در همه ماه‌های سال برگزار نمی‌شود زیرا اولین لازمه این جشن رسیدن زمان درست چیدن گل‌های محمدی است، اگر زمستان و فروردین پر بارش باشند و هوا در اردیبهشت سرد نباشد، بهترین زمان چیدن گل‌ها و برگزاری مراسم از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد ماه است. اگر قصد خرید گلاب با کیفیت فرخد را دارید خوب است در مدت همان ۴ هفته به آنجا سفر کنید، ولی اگر می‌خواهید در مراسمات نیز حضور داشته باشید، باید حتما اخبار دقیق تاریخ برگزاری آن را دنبال کنید.
مراسم گلابگیری چگونه برگزار می‌شود؟
باغداران معقدند که گل‌ها قبل از طلوع آفتاب عطر و بوی بهتری دارند برای همین است که برای برداشت گل‌های محمدی، افرادی که مسئولیت چیدن آن‌ها را دارند قبل از طلوع آفتاب این کار را آغاز میکنند. عصاره این گل در انتهای چسبیده به ساقه آن جمع می‌شود پس باید آن‌ها را با ظرافت چید تا به گل و بوته آسیبی نرسد. غنچه‌های محمدی نیز برای پختن مربا و دم کردن چای استفاده می‌شوند.
مراسم گل‌غلتانی
در طی مراسم گلاب گیری فرخد نوزادانی که اولین بهار زندگی خود را می‌گذرانند در چادرهایی پوشانده شده از گلبرگ گل محمدی خوابانده می‌شوند که به آن آیین(گل‌غلتانی) می‌گویند و به‌عقیده مردم محلی غلتاندن نوزاد و شعر و صلوات خواندن برای او باعث می‌شود در آینده از شر و بدی دور باشد و به عقیده برخی پزشکان نیز این‌کار در کاهش حساسیت فصلی نوزادان موثر است.
روش گلاب گیری
بعد از جمع‌آوری گل‌ها آن‌ها را به‌صورت تپه‌های کوچک آماده میکنند و همراه با اب در دیگ‌های مسی می‌ریزند و می‌گذارند تا بجوشد. بر روی در دیگ‌های مسی لوله‌هایی قرار دارد که بخار حاصل از جوشش گل و اب از آن‌ها عبور می‌کند و بعد از سرد شدن به‌صورت مایع در ظرف‌های مورد نظر ریخته می‌شود. این فرآیند ۵ الی ۷ ساعت طول می‌کشد و روش سنتی گلابگیری است.
در کارگاه‌های گلاب گیری فرخد و در کارخانه‌های صنعتی، این کار با استفاده از دستگاه‌های بزرگ گلابگیری و در حجم بسیار زیاد انجام می‌شود.
محصولات کشاورزی و دیگر دیدنی‌های فرخد
فرخد یکی از قدیمی‌ترین روستاهای خراسان است که با توجه به نزدیکی آن به پاژ به‌نظر می‌رسد قدمتی بالای ۳۰۰ سال داشته باشد. در گذشته فرخد به دو بخش روح‌آباد و فرخد بالا تقسیم شده بود که بین این دو قسمت قلعه‌ای به‌نام قلعه بالا برای زندگی مردم ساخته گردیده‌بود. امروزه این قلعه تخریب شده‌است و دیگر قابلیت گردشگری ندارد.
علاوه بر کاشتن گل‌محمدی و مراسم گلاب گیری فرخد، محصولات دیگری مانند انگور و زعفران در این روستا کاشت می‌شوند.
برای تماشای گلابگیری نیاز نیست به کاشان بروید
در نقاط زیادی از دنیا مراسم گلابگیری انجام می‌شود که یکی از معروف‌ترین آن‌ها جشنواره کاشان است، اما در شرق ایران نیز روستایی وجود دارد که به قمصر خراسان معروف است و شما می‌توانید در اردیبهشت و خرداد سری به فرخد بزنید، از این طریق هم مراسم گلابگیری را میبینید و هم از فروشگاه‌های آنجا گلاب تازه و مرغوب می‌خرید. فرخد در ۱۰ کیلومتری مشهد است و برای رسیدن به آنجا ۳۰ دقیه در راه هستید. چیدن گل و گلابگیری روش‌های خاص خودش را دارد. همچنین اگر نوزادی همراه شما باشد می‌توانید او را در مراسم گل‌غلتان شرکت دهید.