ژئو پارک قشم

جزیره قشم ، پر است از جاذبه های دیدنی و تماشایی که آن را به یکی از قطب های گردشگری ایران تبدیل کرده . این جزیره باصفا که آب های خلیج فارس آن را در آغوش گرفته هر نوع طبیعتی که بخواهید از جنگل و ساحل گرفته تا غار و دره را در دل خود جای داده . ویژگی های قشم از نظر زمین شناسی و اکوسیستم پر تنوع آن، این منطقه را به عنوان یکی از ژئوپارک های جهان و بزرگ ترین ژئوپارک خاورمیانه به شمار آورده . این عنوان برای قشم در نشست پاریس در سال ۱۳۸۵ ثبت شد اما متاسفانه این جایگاه از آن زمان تابه حال دستخوش خطرها و تهدیدات مختلفی بوده که در ادامه به آن اشاره میکنیم . برای آشنایی بیشتر با این بهشت زمین شناسی یعنی ژئوپارک قشم با ما همراه باشید .

ژئوپارک چیست؟

بهتر است اول از همه به سراغ این موضوع برویم که اصلا ژئوپارک چیست و به چه مناطقی نسبت داده میشود . ما برای توضیح دادن مفهوم ژئوپارک از تعریفی که علوم زمین یونسکو ارائه داده استفاده میکنیم . بنابراین تعریف ، ژئوپارک به منطقه ای وسیع با محدوده و مرزهای مشخص گفته میشود که در آن چندین پدیده زمین شناسی در کنار آثار تاریخی ، فرهنگی و طبیعی وجود دارند . علاوه بر این یک شرط دیگر که به منطقه ای عنوان ژئوپارک تعلق بگیرد این است که نقش موثری در توسعه اقتصادی جوامع اطراف خود داشته باشد .

شاید این سوال برایتان مطرح شود که اصلا علت ثبت ژئوپارک ها چیست . پاسخ این است که سازمان جهانی یونسکو با ثبت آن ها قصد دارد دانش عمومی را در زمینه علوم زمین بالا ببرد و با کمک مردم از میراث ارزشمند زمین شناختی ، طبیعی و فرهنگی محافظت و نگهداری کند .

میتوان اینگونه گفت که ژئوپارک ها بهترین بروز هم زیستی انسان و زمین هستند .  شبکه ژئوپارک های جهانی یونسکو در سال ۲۰۰۴ به وجود آمد و در آن  ۱۷ ژئوپارک از اروپا و یک ژئوپارک در چین به عنوان اولین ها ثبت شدند . تا سال ۲۰۲۰ تعداد آن ها به ۱۶۱ عدد رسید و ژئوپارک قشم به عنوان تنها ژئوپارک ایران در این لیست قرار گرفت .

معرفی ژئوپارک قشم

همان طور که در مقدمه هم گفتیم هر جاذبه طبیعی که درنظرتان باشد در جزیره قشم وجود دارد . تنوع زمین شناختی و گونه های جانوری و گیاهی در این منطقه به علاوه همه شرایطی که در تعریف ژئوپارک مطرح کردیم آن را به عنوان اولین ژئوپارک خاورمیانه به ثبت رسانده است .

مساحت این محدوده در ابتدا حدودا ۳۰۰ کیلومتر مربع بود . اما از سال ۹۶ به بعد کل جزیره قشم ، هنگام و همچنین جنگ های حرا به آن اضافه شد .ژئوپارک ها در همه دنیا مناطقی نیستند که به راحتی این عنوان را کسب کنند و از نظر زمین شناسی و گردشگری اهمیت و ارزش بسیار بالایی دارند .

در هر گوشه و کنار این جزیره آثاری از دوره های مختلف زمین شناسی به چشم میخورد . قدمت برخی از این جاذبه های طبیعی به میلیون ها سال نیز میرسد . مثلا بسترهای ساحلی صخره‌ای، مرجانی و ماسه‌ای و همچنین جنگل‌های مانگرو به‌عنوان یکی از ارزشمندترین و شگفت‌انگیزترین اکوسیستم‌های جنگلی دنیا، در ژئوپارک قشم وجود دارند که بسیار حائز اهمیت اند .

جزیره قشم در مرز دو اکوسیستم دریایی متفاوت یعنی خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته که این موقعیت جغرافیایی هم در ایجاد این میزان از تنوع زیستی جانوری و گیاهی موثر بوده است . آب و هوای نیمه استوایی جزیره نیز باعث رشد پوشش گیاهی متنوعی شامل درخت کنار، کهور ، کرت و … در این منطقه شده .

بنابراین ؛ موهبت داشتن این منطقه در جنوب کشورمان بسیار مهم است  . پس اگر جزو معدود ایرانی هایی هستید که قشم را از نزدیک ندیده اید در اولین فرصت به این جزیره سفر کرده و یکی از ژئوپارک های جهان را از نزدیک بازدید کنید .

تاریخچه ژئوپارک قشم

ژئوپارک قشم در سال ۲۰۰۶ میلادی در شبکه جهانی ژئوپارک های جهان ثبت شد . این منطقه جزو اولین ژئوپارک های ثبت شده در دنیا بود که دو سال بعد از تشکیل شبکه جهانی ژئوپارک های یونسکو در سال ۲۰۰۴ در این مجموعه به ثبت رسید .

ابتدا تنها بخشی از غرب جزیره قشم این عنوان را گرفت اما همان طورکه گفتیم در سال ۹۶ به کل جزیره تعمیم یافت و در حال حاضر مساحت آن بیش از ۲هزار کیلومتر است  . این ژئوپارک مهم کشورمان در طی سال ها چندین بار در خطر حذف از فهرست جهانی قرار گرفته است .

در سال ۹۱ به دلیل رعایت نکردن معیار های ثبت جهانی این ژئوپارک از فهرست یونسکو حذف شد اما خوشبختانه در سال ۹۶ با تلاش مجدد مسئولان وقت و همکاری مردم این منطقه دوباره به این لیست اضافه شد . یکبار هم در سال ۹۸ به علت واگذاری زمین های محدوده غار نمکدان قشم برای تاسیس اقامتگاه و مرکز پرورش آبزیان خطر حذف ژئوپارک قشم از لیست جهانی قوت گرفت . هنوز هم خطر حذف مجدد ژئوپارک قشم را تهدید میکند چراکه سازمان ها جهانی انتظار دارند کشور های دارای این اکوسیستم ها نهایت تلاش خود را برای نگهداری از آن ها به عمل بیاورند  .

معرفی سایت های ژئوپارک قشم

ژئوپارک قشم دارای بخش های مختلف و متنوعیست که به هرکدام از آنها یک ژئوسایت میگویند . در واقع ۲۵ ژئوسایت در این منطقه معرفی شده که هر کدام اهمیت و جذابیت ویژه ای دارند .

از این ژئوسایت ها میتوان به دره ستارگان، کورکوراکوه، بام قشم، دره تندیس‌ها، دره شور، تنگه چاهکوه، نمکدان، کریان، موزه ژئوپارک، پهنه‌های گلی، ساحل کرق، دره قاضی، تنگه اولی، بصیرا، چاکویر، جزایر ناز، ژئو لینک، باسعیدو، خلیج دیرستان، جنگل حرا، ساحل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها، صخره خرچنگ‌ها، روستای لافت، غار خربس و تالاب پرندگان دو کوهک اشاره کرد.

ما در مجله گردشگری بلیط اینجا در قالب مطالب متعددی بسیاری از جاذبه های قشم را معرفی کرده ایم که عبارت است از:

بررسی جاهای دیدنی قشم ، بزرگترین جزیره ایران

جزایر ناز قشم

جنگل حرا ، عجیب ترین جنگل ایران در قشم 

دره رنگین کمان

جزیره هنگام

و…

بهترین زمان بازدید از ژئوپارک قشم

همان طور که میدانید قشم هم مانند سایر قسمت  های جنوبی کشورمان آب و هوایی گرم و شرجی دارد . بنابراین برای بازدید از این جزیره و ژئوپارک جهانی بهتر است نیمه دوم سال و فصل های پاییز و زمستان را انتخاب کنید .

اگر بخواهیم انتخابتان را راحت تر کنیم دی و بهمن بهترین زمان برای سفر به این منطقه است و هوا در این محدوده زمانی بسیار مطبوع و لذت بخش میشود .

بازدید از کل مجموعه ژئوپارک قشم چقدر زمان می‌برد؟

برای سفر به جزیره زیبای قشم و بازدید از ژئو سایت های متعدد آن اصلا عجله نکنید و یک سفر تقریبا طولانی را برنامه ریزی کنید . جاذبه های دیدنی این منطقه به حدی است که با دو، سه روز گشت و گذار در جزیره و مناطق اطراف سر و تهش هم نمیاید . اگر میخواهید تقریبا اکثر جاذبه ها را ببینید به حداقل یک هفته زمان و اقامت در این جزیره نیاز دارید .