نگاهی به عمارت عالی قاپو اصفهان

شهر اصفهان از توریستی ترین شهر های ایران است که با داشتن بناهای تاریخی متعدد و جاذبه های متنوع سالانه پذیرای شمار بالایی از گردشگران داخلی و خارجی میباشد . در این میان عمارت عالی قاپو، یکی از شاهکارهای معماری ایرانی و نماد بارز شهر تاریخی اصفهان است. این بنا که در ضلع غربی میدان نقش جهان و روبروی مسجد شیخ لطف‌الله قرار دارد، در طول تاریخ به عنوان کاخ سلطنتی، محل برگزاری جلسات مهم و مکانی برای تماشای مراسم و جشن‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است . در ادامه با این مطلب از مجله گردشگری بلیط اینجا همراه باشید تا نگاهی به عمارت عالی قاپو اصفهان بیندازیم .

تاریخچه عمارت عالی قاپو

ساخت عمارت عالی قاپو در اواخر قرن دهم هجری قمری به دستور شاه عباس اول آغاز شد. این بنا در ابتدا ساختمانی ساده بود که به مرور زمان و در طول سلطنت شاه عباس اول و جانشینان او، طبقاتی به آن اضافه شد و به شکلی که امروز می‌بینیم در آمد. تکمیل ظرایف و تزئینات این عمارت تا زمان پادشاهی شاه سلطان حسین ادامه یافت . عمارت عالی قاپو به عنوان مرکز حکومت صفویه و محل برگزاری جلسات مهم حکومتی، استقبال از مهمانان خارجی و مراسم دولتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این بنا نمادی از قدرت و شکوه دولت صفوی بود و شاه عباس اول با ساخت این عمارت می‌خواست عظمت و اقتدار خود را به رخ جهانیان بکشد . بالکن این عمارت محلی برای اتراق شاه عباس و اطرافیان او در زمان برگزاری مسابقات چوگان و اسب‌سواری در میدان نقش جهان و تماشای این مسابقات بود.

معماری عمارت عالی قاپو

عمارت عالی قاپو دارای شش طبقه است و ارتفاع آن به حدود ۴۸ متر می‌رسد . این عمارت دارای ایوان ستون‌دار با ارتفاع ۲۰ متر و ستون‌های چوبی منبت‌کاری شده، است.

گچبری‌های ظریف، نقاشی‌های دیواری، کاشی‌کاری‌های زیبا و ستون‌های چوبی منبت‌کاری شده از جمله ویژگی‌های بارز این عمارت هستند. تالار موسیقی عالی قاپو دارای آکوستیک فوق‌العاده‌ای است که به شنوندگان امکان می‌داده تا به بهترین شکل ممکن از موسیقی لذت ببرند.

آجر به عنوان یکی از مصالح اصلی در ساخت این بنا به کار رفته است.گچبری‌های ظریف و پیچیده بر روی دیوارها و سقف‌ها، زیبایی خاصی به بنا بخشیده‌اند. نقاشی‌های دیواری با موضوعات اساطیری، تاریخی و مذهبی، بر روی دیوارها و سقف‌ها اجرا شده‌اند. این بنا تاثیر بسزایی بر معماری ایران داشته است و بسیاری از بناهای تاریخی ایران در دوره‌های بعد از صفویه، تحت تاثیر سبک معماری این عمارت ساخته شده‌اند.آمیختگی هنر و معماری: عمارت عالی قاپو نشان می‌دهد که چگونه هنر و معماری می‌توانند در کنار هم، اثری بی‌نظیر خلق کنند.

در مجموع، عمارت عالی قاپو یک شاهکار معماری است که با تلفیق هنر و مهندسی، نمادی از تمدن و فرهنگ غنی ایران محسوب می‌شود.

تزئینات و هنرهای به کار رفته در عمارت

گچبری: گچبری‌های ظریف و پیچیده یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های تزئینی عمارت عالی قاپو هستند. این گچبری‌ها با نقوش گیاهی، هندسی و اسلیمی تزئین شده‌اند.
نقاشی: نقاشی‌های دیواری با موضوعات اساطیری، تاریخی و مذهبی، بر زیبایی و شکوه عمارت افزوده‌اند.
کاشی‌کاری: کاشی‌کاری‌های زیبا با رنگ‌های متنوع، در بخش‌های مختلف عمارت به کار رفته‌اند.
منبت‌کاری: ستون‌های چوبی منبت‌کاری شده با نقوش ظریف، از جمله شاهکارهای هنر منبت‌کاری ایران هستند.

نامگذاری عالی قاپو چطور بود؟

یکی از دلایل نامگذاری این عمارت به عالی قاپو این بود که مسلمانان عثمانی عین همین کاخ را به نام باب عالی در اسلامبول امروزی ساخته بودند. شاه عباس اول هم که می‌خواست عظمت و برتری همیشگی ایرانیان را به رخ دنیا بکشد، کاخ عالی قاپویی ساخت که بسیار باشکوه‌تر و آراسته‌تر از کاخ عالی قاپو عثمانی‌هاست.

دلیل دوم ارادت خاص شاه عباس اول به امام علی(ع) بود که باعث شد در نقره‌ای برای بارگاه امام علی(ع) نصب کند و در قبالش به‌محض تبرک یکی از درب‌های رواق حرم امام علی(ع) را بیاورد و به درب ورودی عالی قاپو اضافه کند. احترام شاه عباس اول به این در تا حدی بود که اگر این‌ور و آن‌ور سواره رفت‌وآمد می‌کرد، به‌محض اینکه به درب کاخ نزدیک می‌شد، به‌خاطر تقربی که به این امام داشت از اسبش پیاده و تعظیم‌کنان وارد کاخش می‌شد.

یکی دیگر از دلایل نامگذاری این عمارت این است که صفوی‌ها قبل از انتقال پایتخت در قزوین در کاخ عالی قاپو قزوین حکمرانی می‌کردند. بعدها که پایتخت را از قزوین به اصفهان و میدان نقش جهان منتقل کردند، نام عالی قاپو را بر ورودی این میدان گذاشتند که به‌نوعی ادامه راهشان باشد. عالی قاپو از زبان ترکی آماده و به معنای «درب بزرگ» یا «درگاه بزرگ» است.

بخش‌های مختلف عمارت عالی‌قاپو

عمارت عالی‌قاپو، به عنوان یکی از شاهکارهای معماری ایرانی، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هر یک از آن‌ها حکایت از ظرافت و هنر بی‌نظیر معماران ایرانی دارد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این بخش‌ها می‌پردازیم:

ایوان ستون‌دار

این ایوان با ارتفاع حدود ۲۰ متر و ستون‌های چوبی منبت‌کاری شده، بی‌شک چشم‌نوازترین بخش عمارت است. از ایوان ستون‌دار، منظره‌ای پانوراما از میدان نقش جهان و سایر بناهای اطراف آن قابل مشاهده است.در گذشته، شاه عباس و درباریانش از این ایوان برای تماشای مسابقات چوگان و سایر مراسم در میدان نقش جهان استفاده می‌کردند.

تالار موسیقی

این تالار با گچبری‌های ظریف و نقاشی‌های دیواری، مکانی برای برگزاری مراسم موسیقی و پذیرایی از مهمانان بوده است. طراحی خاص این تالار، آکوستیک فوق‌العاده‌ای را ایجاد می‌کرد که به شنوندگان امکان می‌داد تا به بهترین شکل ممکن از موسیقی لذت ببرند. نقاشی‌های دیواری این تالار، صحنه‌هایی از زندگی درباری و جشن‌ها را به تصویر می‌کشند.

حوضخانه

حوضخانه با حوض بزرگ و آبنما، مکانی برای خنک شدن و استراحت در روزهای گرم تابستان بوده است. صدای آب و نسیم خنک، فضایی آرام و دلنشین را در حوضخانه ایجاد می‌کرد. آب در فرهنگ ایرانی نماد زندگی و پاکی است و حوضخانه نیز به عنوان نمادی از این مفاهیم محسوب می‌شد.

طبقات فوقانی

اتاق‌های خصوصی : طبقات فوقانی عمارت به اتاق‌های خصوصی شاه و درباریان، تالارهای پذیرایی و کتابخانه اختصاص داشتند. این طبقات با تزئینات گچبری، نقاشی و کاشی‌کاری، فضایی بسیار مجلل و باشکوه را ایجاد می‌کردند. در این طبقات، اتاق‌هایی برای نگهبانان و خدمه در نظر گرفته شده بود.

زیرزمین

انبار و آشپزخانه : زیرزمین عمارت به عنوان انبار و آشپزخانه استفاده می‌شد.در مواقع خطر، زیرزمین به عنوان پناهگاهی امن برای شاه و درباریان محسوب می‌شده .

بام

از بام عمارت، منظره‌ای ۳۶۰ درجه از شهر اصفهان قابل مشاهده است. در گذشته، شاه و درباریان از بام عمارت برای استراحت و تماشای شهر استفاده می‌کردند.

بهترین زمان بازدید از عمارت عالی قاپو اصفهان

به طور کلی، بهترین زمان برای سفر به اصفهان فصل‌های بهار و پاییز است. در این فصول، هوا معتدل و دلپذیر است و می‌توانید از تمام زیبایی‌های این شهر تاریخی لذت ببرید. فصل بهار، طبیعت اصفهان به اوج زیبایی خود می‌رسد و هوا بسیار مطبوع است. در پاییز نیز، برگ‌های درختان رنگارنگ می‌شوند و منظره‌ای رویایی را خلق می‌کنند. نسبت به سایر فصول، بهار و پاییز کمتر شلوغ هستند و می‌توانید از جاذبه‌های گردشگری با آرامش بیشتری بازدید کنید. در این بازه زمانی، قیمت هتل‌ها و اقامتگاه‌ها نسبت به تعطیلات نوروز و تابستان مناسب‌تر است.در نهایت، انتخاب بهترین زمان سفر به اصفهان به سلیقه شخصی و اولویت‌های شما بستگی دارد.