نگاهی به ارگ طبس
اگر بازدید از آثار باستانی برایتان جذاب است باید بگوییم شهرستان طبس میزبان یک اثر تاریخی می‌باشد که قدمت آن به پیش از اسلام برمی‌گردد . این جاذبه ی باستانی که به آن کهن دژ یا دژ کهن می‌گویند سالانه میزبان گردشگران و علاقمندان زیادی از داخل و خارج ایران است . ارگ‌ها به طور کلی به منظور حفاظت از مرزها در برابر حملات نظامی ساخته می‌شده و ارگ طبس یکی از قدیمی‌ترین نمونه‌های این قلعه‌هاست . اگرچه در حال حاضر کاربری این آثار باستانی تغییر کرده بما به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم در مناطق گوناگون ایران مورد بازدید قرار می‌گیرد . ما نیز در این مطلب از مجله گردشگری بلیط اینجا بر آن شدیم تا با مطلبی تحت عنوان نگاهی به ارگ طبس شما را با این قلعه کهن و تاریخی بیشتر آشنا کنیم .
معرفی ارگ طبس
اغراق نکرده‌ایم اگر بگوییم ارک طبس یکی از تاریخی‌ترین و کهن‌ترین جاهای دیدنی در استان خراسان جنوبی می‌باشد . این دژ در حال حاضر در مرکز شهر واقع شده اما در سالیان دور یک ارگ نظامی در خارج از شهر بوده که از محدوده آن منطقه محافظت می‌کرده . ارگ طبس در طول تاریخ در اثر حوادث طبیعی و یا جنگ‌ها دچار آسیب و صدمات زیادی شده است . اما هنوز هم آثاری از آن پابرجاست . کهن دژ بارها مورد بازسازی نیز قرار گرفته که یکی از این دفعات در سال ۱۲۱۶ هجری قمری بوده است . این اثر تاریخی در ۹ فروردین ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید .
تاریخچه
به طور دقیق نمی‌توان قدمت ارگ طبس را مشخص کرد . اما به عقیده بسیاری از مورخان تاریخچه ی این سازه به قبل از اسلام برمی‌گردد . می‌توان گفت بنای اولیه ارگ به سال‌های بسیار دوری تعلق دارد . اما در سال ۱۲۱۶ به دستور میرحسین خان توسعه و گسترش پیدا کرده . کهن دژ تا دوران حکومت قاجار نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته اما متاسفانه در طی زلزله سال ۱۳۵۷ به طور کلی تخریب و غیر قابل سکونت می‌شود . بعد از این اتفاق تنها ساکن این قلعه مردی فقیر به نام سید علی میرزا بود که او نیز در طی زلزله بم زیر خاک‌های خرابه‌های ارگ مدفون شد . بعد از پیدا کردن جنازه او یک آرامگاه با یک اتاقک در همین مکان برای او ساختند که امروزه بازدید کنندگان علاوه بر ارگ از آرامگاه سید علی میرزا نیز دیدن می‌کند .
جالب است بدانید ناصر خسرو شاعر و جهانگرد بزرگ ایرانی نیز مدتی در ارگ طبس زندگی کرده و مطالبی درباره این قلعه در سفرنامه خود نوشته است . او در این مطالب کهن دژ را به خوبی و به طور مفصل توصیف می‌کند .
ارگ طبس کجاست؟
همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم ارگ طبس از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری در استان خراسان جنوبی است که در شهرستان طبس واقع شده . این ارگ در گذشته در خارج از محدوده شهری بوده اما در حال حاضر در خیابان واعظ و در میانه شهر واقع شده است . موقعیت قرارگیری این سازه تاریخی به گونه‌ای است که گردشگران می‌توانند به راحتی و با استفاده از خودرو شخصی یا وسایل حمل و نقل عمومی خود را به آن رسانده و از آن بازدید کنند .
معماری ارگ طبس
ارگ طبس ساختاری مستطیل شکل دارد که دور تا دور آن را برج‌ها و دیوارهای بلند دربر گرفته است . این سازه ۹ برج داشته و بلندترین آنها به نادر میرزا معروف است . علت این نامگذاری زندانی بودن نادر فرزند شاهرخ شاه چهارمین پادشاه افشاریان در این برج می‌باشد . ورودی ارگ دارای یک طاق بوده که بعد از آن دری محکم و استوار خودنمایی می‌کرده . سپس یک هشتی جود داشته که به سه دالان منتهی می‌شده . دور تا دور دژ با کوچه‌ها و گذرها به یکدیگر متصل بوده است . ارتفاع دیوارهای ارگ به چیزی حدود ۱۵ متر می‌رسیده .
همچنین ۵ حیاط کوچک و بزرگ در این قلعه تاریخی وجود داشته که شباهت زیادی به حیاط های سنتی طبس دارد . دور این حیاط ها را خانه‌ها احاطه کرده بودند . گویا در اطراف این سازه خندقی وجود داشته که به مرور زمان پر شده است .
بخش‌های مختلف ارگ طبس
در حال حاضر از ساختار و برج‌های اصلی ارگ طبس چیزی زیادی باقی نمانده است و اغلب آنها از بین رفته‌اند . اما محققان بر این نتیجه رسیدند که کل ارگ به دو بخش میانی و دیواره‌های اطراف شهر یا همان حصار تقسیم می‌شده . در این سازه بخش‌های گوناگونی از جمله خانه‌ها ، حوض ، یک راه مخصوص اسب سواری ، مسجد ، آب انبار ، مطبخ و … وجود داشته است .
خانه‌های ارگ طبس
ارگ طبس دارای ۵ خانه بوده که بسیار شبیه به خانه‌های قدیمی و سنتی شهر می‌باشد . این خانه‌ها همگی از خشت و گل ساخته شده و به دلیل آب و هوای گرم این منطقه به صورت زیرزمینی طراحی شده است .
حوض ارگ طبس
یک حوض بزرگ در وسط حیاط هر یک از خانه‌ها وجود داشته که آب آنها از طریق قنات های طبس تامین می‌شده . علاوه بر این حوض اصلی که کاربری آن استفاده برای امور بهداشتی بوده یک حوض کوچک نیز طراحی شده که از آن برای خوردن و آشامیدن استفاده می‌کردند .
بهترین زمان سفر به ارگ طبس
وقت آن رسیده که در مطلب نگاهی به ارگ طبس بهترین زمان بازدید از این جاذبه تاریخی و باستانی را به شما پیشنهاد دهیم . همانطور که می‌دانید شهرستان طبس در مناطق کویری ایران واقع شده و آب و هوای آن نیز گرم و خشک است . بنابراین شاید تحمل هوای این منطقه برای غیر بومی‌ها در فصل‌های تابستان کار چندان راحتی نباشد . همچنین زمستان‌های این خطه از کشورمان نیز بسیار سرد و خشک است . پس پیشنهاد ما به شما این است که اگر قصد سفر به شهرستان طبس و بازدید از ارگ تاریخی آن را دارید اوایل بهار یا پاییز را برای سفرتان برنامه‌ریزی کنید تا بتوانید در هوای معتدل مطلوب به گشت و گذار و بازدید از جاذبه‌های مختلف این خطه بپردازید .
جاهای دیدنی نزدیک ارگ طبس
شهرستان طبس جاهای دیدنی زیادی دارد که می‌توانید علاوه بر بازدید از کهن دژ از آنها نیز دیدن کنید .
طاق شاه عباسی
یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری طبس که در اطراف آن واقع شده طاق شاه عباسی نام دارد که قدیمی‌ترین و بزرگترین سد قوسی جهان به شمار می‌رود . این سد تاریخی در نزدیکی روستایی به نام خرو در ۲۷ کیلومتری شهرستان طبس قرار گرفته .
کاروانسرای خان
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری این منطقه کاروانسرای تاریخی است که در جاده قدیم طبس به یزد واقع شده . این کاروانسرا که میراث به جای مانده از دوران صفویه است با داشتن معماری تاریخی و فضاهایی مانند بادگیر و شاه نشین برای گردشگران بسیار دیدنی می‌باشد .
کال جنی
دره کال جنی که افسانه‌های زیادی در پس آن است یک دره پر آب در وسط بیابان داغ طبس می‌باشد که چشم اندازی زیبا و دیدنی را عرضه می‌کند . این دره به دلیل عبور آب و سیلاب‌های متعدد منطقه ای سرسبز را ایجاد کرده و حدود ۲۶ کیلومتر با ارگ طبس فاصله دارد .
در مجله گردشگری بلیط اینجا بیشتر بخوانید :
برای تهیه بلیط و سفر به مناطق مختلف ایران و جهان و همچنین آشنایی با تورهای لحظه آخری به سایت بلیط اینجا مراجعه کنید .