معرفی قلعه والی ایلام
شهر ایلام در غرب کشورمان با قرار گرفتن در ارتفاعات بالا آب و هوای بسیار پاکیزه و دل انگیزی دارد . علاوه بر این جاذبه‌های گردشگری تاریخی زیادی در این شهر وجود دارند که باعث شده یک مقصد جذاب برای سفر و گشت و گذار به شمار رود . یکی از این جاهای تاریخی قلعه والی نام دارد که یادگاری به جای مانده از دوره قاجار است . این قلعه محل اقامت و قرارگاه تابستانی مطلوبی برای والی وقت در آن روزگاران بوده . به همین دلیل ما در این مطلب از مجله گردشگری بلیط اینجا قصد داریم به معرفی قلعه والی ایلام بپردازیم و شما را با این عمارت تاریخی و دیدنی بیشتر آشنا کنیم .
تاریخچه قلعه والی ایلام
قلعه والی یا پشتکوه در سال ۱۳۲۶ هجری قمری به دستور غلامرضا خان فیلی ، پسر حسین قلی خان ابوقداره والی این منطقه ساخته شد . این سازه تاریخی که امروزه در خیابان پاسداران شهر ایلام قرار گرفته در گذشته در ده بالا و بر روی تپه‌ای مرتفع بنا گردید . معمار آن فردی به نام حاج درویش علی کرمانشاهی بوده است که کار طراحی و ساخت این پروژه را به عهده داشته . کار حجاری‌های بنا هم به عهده رضاقلی بوده است که این کار را با مهارت تمام به انجام رسانده .
گویا غلامرضا خان والی این عمارت را به منظور اقامتگاهی برای تابستان‌ها در ابعاد ۲۵۰۰ متر مربع ساخته است . این ۲۵۰۰ متر به یک عمارت بزرگ با زیربنای ۱۵۰۰ متری و یک حیاط باصفا و وسیع تقسیم می‌شود . قلعه والی ایلام بخش‌های مختلفی از جمله زیرزمین ، اتاق نگهبان ، شاه نشین ، اتاق آینه و … را شامل می‌شود . دژ پشت کوه در سال ۱۳۶۷ مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و در سال ۱۳۷۶ نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسید .
ویژگی های قلعه والی ایلام
همانطور که گفتیم قلعه والی ایلام ۱۵۰۰ متر مربع مساحت دارد . همچنین یک حیاط مرکزی به وسعت ۷۰۰ متر در میان این عمارت قرار گرفته . ساختمان این بنا از آجر و سنگ ساخته شده و آب آن در گذشته توسط چشمه‌ای به نام بی بی تامین می‌شده . این قلعه در ابتدا در فضایی باز ساخته شده اما با گذشت زمان و گسترش شهر ایلام در حال حاضر دور تا دور آن را ساختمان‌هایی فرا گرفته اند .
نمای جنوبی قلعه ذوزنقه ای شکل است . قسمت شاه نشین این سازه ی تاریخی در ضلع شمالی آن واقع شده و از بقیه قسمت‌ها و اتاق‌های آن بزرگتر می‌باشد . در وسط شاهنشین یک حوض مرمرین قرار داشته . سایر اتاق‌ها هم به صورت تو در تو طراحی شده اند و با یکدیگر ارتباط داخلی دارند .
این اتاق‌ها شامل ۲۰ اتاق بزرگ ، ۵ اتاق کوچک ، ۴ ایوان و دو تراس می‌شوند . یک راه پله چرخشی ۹۰ درجه نیز محیط قلعه را به پشت بام متصل می‌کند . این بنای تاریخی و باشکوه سه در ورودی در بخش‌های غرب و شرق و جنوب خود دارد که ورودی اصلی در ضلع جنوبی واقع شده . حیاط پشتکوه بسیار باصفا بوده و و از درختان کاج و گل و گیاه پوشیده شده است . در تزیینات داخلی عمارت ابزار گوناگونی همچون نرده‌های مشبک آجری ، ستون‌های دایره ای ، سرستون‌های نقش‌دار ، قوس‌های کمانی ، آینه کاری‌ها و گچبری‌های پر نقش و نگار و…استفاده شده .
بخش‌های مختلف قلعه
وقت آن رسیده که در معرفی قلعه والی ایلام بخش‌های مختلف این عمارت باشکوه را معرفی کنیم .
ورودی‌های قلعه
همانطور که گفتیم این جاذبه تاریخی سه در ورودی دارد که در اصلی آن در ضلع جنوبی واقع شده است . این در با سبک یونانی طراحی شده و با ۱۱ پله به اتاق نگهبانی می‌رسد . سپس ۸ پله دیگر وجود دارد که که به حیاط قلعه منتهی می‌شود . ورودی‌های ضلع شرقی و غربی نیز به عنوان درهای خصوصی برای عبور مهمانان در نظر گرفته شده بوده است .
اتاق نگهبانی
این بنا بر خلاف نامش شباهت چندانی به یک قلعه یا دژ ندارد و تنها عاملی که این نام را برازنده آن می‌کند اتاق نگهبانی است . به این صورت که قلعه والی دو برج نگهبانی دایره‌ای شکل دارد که برای کشیک نگهبانان طراحی و ساخته شده بوده . همچنین فضاهایی در راهروهای این عمارت وجود دارد که گویا در گذشته محل استقرار نگهبانان در فضای داخلی قلعه بوده .
حیاط
حیاطی به مساحت ۷۰۰ متر درون قلعه والی ایلام وجود دارد که با داشتن باغچه‌های سرسبز و درختان کاج سر به فلک کشیده محیطی با صفا و دلنشین را در این عمارت خلق کرده است . همچنین یک حوض مستطیلی شکل فیروزه‌ای در وسط این حیات به چشم می‌خورد که تصویر خانه‌های تاریخی و قدیمی را به تمامی برای بازدیدکنندگان مجسم می‌کند .
اتاق شاه نشین
اصلی‌ترین اتاق قلعه والی شاه نشین آن است که در ضلع شمالی عمارت واقع شده . همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم در وسط این اتاق حوضی کوچک وجود دارد که در گذشته که با سنگ مرمر تزیین شده بوده . اما پس از بازسازی و مرمت این بنا کاشی‌های رنگی زیبا در آن به کار رفته . همه اتاق با گچبری‌های زیبا و نقش نگارهایی از گل‌ها و گیاهان رنگارنگ تزیین شده و باعث شده این قسمت از بنا از حیث زیبایی و جذابیت از بقیه قسمت‌ها متمایز شود .
زیرزمین قلعه
ضلع غربی و شرقی و شمالی این بنا ۶ زیرزمین دارد که ارتفاع آنها چیزی حدود ۲ متر است . فضای تاریک این زیرزمین از طریق پنجره‌هایی که رو به حیاط است روشن می‌شود .
چشمه بی بی
این چشمه در گذشته منبع تامین آب قلعه بوده است که به وسیله تنوشه آب را به حیات مرکزی منتقل می‌کرده . تنوشه واقع لوله‌های سفالی زیرزمینی است که در آن زمان برای انتقال آب از آن استفاده می‌شده . در حال حاضر چشمه بی بی خشک شده اما برای حفظ فضای قلعه و شبیه سازی آن به آنچه در گذشته بوده در فرایند مرامت از آب لوله کشی برای پابرجا نگه داشتن این چشمه استفاده می‌کنند .
موزه مردم شناسی قلعه والی
این بنای تاریخی از سال ۱۳۸۵ با انجام پروژه مرمت و تکمیل بنا به عنوان موزه مردم شناسی ایلام در نظر گرفته شد . در این موزه بازدیدکنندگان می‌توانند در محیط تاریخی عمارت با آداب و رسوم مختلف مناطق آشنا شوند . از جمله چیزهایی که در این موزه مورد بازدید عموم قرار می‌گیرد آداب و رسومی مربوط به آیین عروسی ، پوشش اقوام استان‌ها ، سبک زندگی در سیاه چادر ، آشنایی با حرفه‌هایی مانند کشاورزی ، خراطی ، نمد مالی ، قالی بافی و … می‌باشد . گردشگران می‌توانند همه روزه به جز دوشنبه‌ها و جمعه‌ها از ساعت ۸ صبح تا ۳ بعد از ظهر از این موزه دیدن کنند .
برای تهیه بلیط سفر با بهترین شرایط و مناسب ترین قیمت به سایت بلیط اینجا مراجعه کنید .