ماخونیک ، سرزمین لی لی پوت ها

احتمالا تا به حال داستان سفر های گالیور را خوانده یا فیلم آن را تماشا کرده اید .اگر یادتان باشد گالیور در یکی از سفرهایش ، وقتی که کشتی او در طوفان غرق شد، موج های دریا او را به ساحلی ناشناخته رساندند. نام آن شهر سرزمین لی لی پوت ها بود. گالیور آنجا آدم‌هایی دید که بسیار کوتاه و کوتوله بودند. همه ی اینها بخشی از یک داستان تخیلی است اما اگر میخواهید این قصه رنگ واقعیت پیدا کند با ماخونیک ، سرزمین لی لی پوت ها آشنا شوید .

روستای ماخونیک کجاست ؟

برای رفتن به روستای ماخونیک باید راهی یک سفر دور و دراز شوید و تا نزدیکی های مرز افغانستان پیش بروید . این روستا در استان خراسان جنوبی و جنوب شرقی شهرستان بیرجند واقع شده . ماخونیک یکی از جاذبه های دیدنی استان در منطقه ای به همین نام قرار دارد و فاصله ی آن تا مرز افغانستان فقط ۳۰ دقیقه است . منطقه ماخونیک شامل ۱۲ روستا به نام های ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفال بند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه و میش نو، خارستو و جلارو است . روستای ماخونیک بزرگ‌ترین آن‌ها و مرکز این منطقه است . فاصله ۷۸ کیلومتری آن با سربیشه یاعث شده به ماخونیک سربیشه هم شهرت داشته باشد .

چرا ماخونیک ، سرزمین لی لی پوت ها لقب گرفته ؟

ماخونیک به دلایل زیادی نه تنها در ایران که در میان گردشگران جهانی شهرت خاصی دارد. تا آنجا که یکی از ۷ روستای عجیب در دنیا قلمداد میشود . قد ساکنان این روستا از جمله عوامل شهرت آن است .

ازدواج فامیلی در میان کوتاه قدها و نوع خاصی از تغذیه، باعث شده که افراد روستای ماخونیک بسار  کوتاه قد باشند. در گذشته قد اکثر ساکنان آن  از ۱ متر ۴۰ سانتیمتر بیشتر نبوده اما در سال‌های اخیر با تغییر وضعیت تغذیه اهالی و مصرف قرص و قطره آهن، نسل جدید کمی بلند قدتر شده‌اند. میانگین قد مردم در این روستا بین ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی متر است که از متوسط استاندارد قد در جهان کمتر است .

مردم ماخونیک تا مدتی پیش شکار و خوردن گوشت در برنامه  غذایی شان نبوده و حتی خوردن گوشت را نوعی گناه میدانستند . موقعیت جغرافیایی و دور افتاده بودن روستا و عدم دسترسی آن به مناطق دیگر موجب رواج ازدواج فامیلی و موروثی شدن این شرایط فیزیکی شده به همین دلایل است که اگر در این روستا قدم بزنید تصور میکنید در دل قصه ها و شهر لی لی پوت ها پا گذاشته اید .

تاریخچه روستای ماخونیک

قدمت این روستا به حدود ۴۰۰ سال پیشش بر میگردد . زمانی که مردمانی از افغانستان به این منطقه مهاجرت کردند و ساکنان اولیه و اصلی روستای ماخونیک شدند . در سفرنامه کرونل چارلز در سفرش به خراسان و سیستان در حدود دو قرن پیش توصیفی از ماخونیک در دوران حکومت قاجار وجود  دارد .البته طبق گزارش هایی دهکده باستانی ماخونک سرزمین تمدن آراتتا بوده . گفته می‌شود که انسان های کوتوله نیز از ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در این منطقه وجود داشته‌اند .

دلیل این ادعا بر اساس مستندات کشف شده توسط باستان شناسان است. در سال ۲۰۰۵  یک کوتوله مومیایی ۲۵ سانتی متری در این منطقه کشف شد و این ادعا را بیش از پیش تأیید کرد. کشف این کوتوله مومیایی باعث شد این احتمال شکل بگیرد که این منطقه دور افتاده کشور، زمانی محل زندگی کوتوله‌ها بوده . اگرچه کارشناسان این ادعا را نیز مطرح کرده‌اند که شاید این مومیایی نوزادی نارس بوده که تقریباً ۴۰۰ سال پیش درگذشته و در اطراف ماخونیک دفن شده .

معماری روستای ماخونیک

خانه های روستای ماخونیک نیز مانند مردم روستا و سبک زندگی شان خاص و دیدنی است . اهالی این روستا تا حدود ۱۰۰ سال پیش در شیله ها سکونت داشتند . شیله ها در واقع شکاف های طبیعی و مصنوعی کوه ها بودند که هنوز هم بقایایی از آنها باقی مانده است .

بعد از آن مردم خانه هایی به صورت فشرده و در کنار یکدیگر بنا کردند . شکل ظاهری آنها بسیار کوچک است که در آن خبری از جیاط ، پنجره و ایوان نیست و این خانه ها کیپ در کیپ یکدیگر ساخته شده اند که نشان از وحدت و همدلی اهالی روستاست .

معماری این خانه ها از شکل خاصی پیروی نمیکند اما سبک ویژه ی خاص خودشان را رقم زده .نصف خانه ها در زیر زمین ساخته شده و علت آن مقابله با سرما و گرما هوا در آن منطقه است . ارتفاع خانه ها معمولا بین ۱ تا ۱ونیم متر از و از چوب، هیزم و کاهگل در ساخت آن ها استفاده شده است .

فرهنگ وآداب ورسوم اهالی ماخونیک

همه چیز در این روستا عجیب و جذاب است . از مردمان آن گرفته تا شکل خانه ها و فرهنگ و آداب و رسومشان …

مثلا مهاجرت از روستا و رفتن به شهر در بین ماخونیکی ها یعنی طرد جامعه . اهالی با وجود مشکلاتی که داشته اند از جمله فقر حاضر به ترک روستا نشده اند .

در این روستا چیزی با عنوان دزدی و غارت معنا ندارد و مردم بسیار صلح طلب هستند .  بسیاری از آداب و رسوم آنها از گذشته تا به حال دست نخورده باقی مانده و از گذشته های دور جریان دارد. رعایت عدالت در شراکت کشاورزی در این منطقه شکل عجیبی دارد به گونه ای که گاهی حتی یک دانه زردآلو را به چندین قسمت مساوی قسمت می‌کنند یا مثلا سهم یک خانواده از درخت عناب تنها چهار دانه عناب در سال است.

عادت های غذایی عجیبی در این روستا از گذشته وجود داشته مثلا تا ۸۰ سال پیش  گندم را نمی‌شناختند و نان گندم نمی‌خوردند. چای نمینوشیدند . گوشت نمیخوردند و سیگار نمیکشیدند . تا جایی که حتی انجام برخی از این کار ها را گناه میدانستند .

شاید باورتان نشود تا ۱۰ سال پیش ساکنان روستا تنها دو وعده غذا می‌خوردند و در فرهنگ آن‌ها وعده‌ای به نام ناهار وجود نداشت.

اهالی تلویزیون را نیز شیطان قلمداد میکردند و در خانه هایشان نداشتند . آنها بر این باور بودند اگر کودکانشان تلویزیون تماشا کنند جادو میشوند .

بهترین زمان بازدید از ماخونیک

موقعیت جغرافیایی روستا به گونه ای است که زمستان های بسیار سرد و طاقت فرسایی دارد . بنابراین برای رفتن به این روستا و بازدید از ماخونیک ، سرزمین لی لی پوت ها فصل های گرم و نیمه اول سال زمان مناسب تری است .

در بلیط اینجا بیشتر بخوانید :

روستاهای عجیب و منحصر به فرد ایران+عکس